Woensdag zakte de bitcoin even onder het niveau van 10.000 dollar. Dat betekende bijna een halvering ten opzichte van het piekniveau van afgelopen december.
Over de hele linie gingen cryptomunten dinsdag en woensdag omlaag. Donderdag trad enige stabilisering op en noteerde de bitcoin rond de 11.000 dollar.
De gecombineerde waarde van ruim 1.400 cryptomunten bedroeg donderdag zo’n 550 miljard dollar, tegen ruim 800 miljard dollar begin januari, blijkt uit data van de site coinmarketcap.com.
Het is bijzonder lastig om een eenduidige reden aan te wijzen voor de crash. Hieronder een overzicht van verklaringen die door diverse analisten en experts worden gegeven.
1. Strengere aanpak cryptomunten door overheden
De populairste theorie onder marktcommentatoren is dat angst voor ingrepen van overheden in Azië op de cryptomarkt heeft gezorgd voor een grote verkoopgolf.
"De verkoopgolf valt samen met toenemende zorgen over nieuwe acties tegen cryptomunten van overheden in Zuid-Korea en China. Over de hele wereld worstelen overheden met de regulering van de bitcoin", schrijft analist Fiona Cincotta van City Index in een mail.
Marktanalist Fawad Razaqzada van valutabedrijf Forex.com schrijft iets vergelijkbaars: "Vooral in Zuid-Korea liggen er serieuze plannen om de handel in cryptomunten aan banden te leggen. Het ministerie van Justitie werkt naar verluidt aan een wetsvoorstel om handelsfora voor cryptomunten te verbieden. Als die wet wordt aangenomen zou dat zeer slecht nieuws zijn, omdat Zuid-Korea de op twee na grootste markt is voor cryptomunten."
Ook wordt gewezen naar Rusland, waar president Vladimir Poetin heeft aangegeven dat "wettelijke regulering zeker noodzakelijk is voor cryptomunten".
2. Handelsvolumes voor cryptomunten dalen in Azië
Beleggers kregen deze week een voorproefje van hoe de cryptomarkt eruit kan zien zonder bijvoorbeeld Zuid-Korea. Ook dat kan een rol hebben gespeeld bij het 'bloedbad' van dinsdag en woensdag.
Analist Mati Greenspan van handelsplaform eToro zei dinsdag tegen Business Insider dat de handelsvolumes in Japan en Zuid-Korea in de afgelopen dagen flink zijn gedaald. Op deze markten zitten veel handelaren aan de koperskant. Het wegblijven van die groep kan ervoor hebben gezorgd dat er relatief meer verkopers actief waren de afgelopen dagen, resulterend in een onbalans op cryptomarkten met forse koersdalingen als gevolg.
Greenspan liet ter illustratie de onderstaande grafieken zien van de daling van het handelsvolume voor de bitcoin in Zuid-Korea.
De Japanse bitcoinhandel vertoont een vergelijkbaar beeld.
Sommige marktanalisten zien de aanstaande viering van Chinees Nieuwjaar als boosdoener. Zij stellen dat de komende vakantieperiode in China aanleiding is geweest om winst te nemen op cryptomunten, om met de verkoopopbrengst cadeaus aan te schaffen en reiskosten te betalen.
3. Bitcoin futures duwen de markt omlaag
Een nogal wilde theorie wijst naar het feit dat er in januari voor het eerst termijncontracten op de bitcoin (futures) zijn afgewikkeld.
Sinds medio december kun je op twee Amerikaanse termijnbeurzen (CBOE en CME) handelen in termijncontracten voor de bitcoin. Hiermee kunnen ook professionele beleggers zoals speculatieve hedgefondsen gokken op de toekomstige koersontwikkeling van de grootste virtuele munt.
De eerst afwikkeling van termijncontracten vond woensdag plaats, en was gebaseerd op het koersniveau van de bitcoin op dinsdag vier uur 's middags op het relatief kleine platform Gemini.
Volgens sommige marktvorsers hebben agressieve speculanten de prijs van de bitcoin wellicht doelbewust omlaag proberen te brengen om zo te profiteren van de posities die ze hadden ingenomen met termijncontracten, waarbij koper en verkoper vooraf afspreken om tegen een bepaalde prijs af te rekenen.
"Op een bierviltje kun je berekenen dat je met een miljoen dollar al invloed kan uitoefenen op de prijs van de bitcoin, en zo posities die je inneemt via futures winstgevender kan maken", meldde Matthew De Silva EthNews.
Analist Greenspan van handelsplaform eToro zegt hierover tegen Business Insider: "Het is natuurlijk leuk om dergelijke theorieën te opperen, maar persoonlijk geloof ik er niet in. (...) De hele markt is gecrasht, niet alleen de bitcoin. Verder zijn de handelsvolumes voor termijncontracten niet groot genoeg om een significant effect te hebben op de markt."
4. Een koerscorrectie was onvermijdelijk
Topman Thomas Bertani van Eidoo, een aanbieder van digitale portemonnees voor cryptomunten, denkt dat de belangrijkste factor achter de crash een 'oververhitte' markt is.
Tussen oktober en december 2017 is de koers van de bitcoin met 200 procent gestegen. Grote aantallen nieuwe beleggers zijn in deze periode ingestapt.
Naast de bitcoin zijn ook veel andere cryptomunten in waarde gestegen. Volgens sommige marktexperts heeft dit een onhoudbare zeepbel-achtige situatie veroorzaakt. Met de crash is er simpelweg lucht uit de ballon gelopen, aldus Bertani.
"Er is een cyclus van hypes rond cryptomunten. Na het pieken van de meest recente hype moest er normalisering optreden", aldus Bertani. "De hypothese van het Zuid-Koreaanse verbod op cryptomunten is gewoon een excuus. De markt moet tot rust komen voordat een nieuwe fase van groei kan inzetten."
Topman Pawel Kuskowski van Coinfirm, een bedrijf dat diensten aanbiedt rond reguleringseisen van cryptomunten, voegt hieraan toe dat de cryptomarkt nog meer van dit soort bewegingen zal laten zien. "Op een gegeven moment treedt er een vorm van stabilisering op, maar ik denk niet dat dat dit jaar al gebeurt. Dat duurt waarschijnlijk nog drie tot vier jaar."