De bitcoin is mislukt. Met die mededeling zette een belangrijke ontwikkelaar uit de bitcoinwereld begin dit jaar de boel op scherp. De gewaardeerde programmeur Mike Hearn stopte met het project, omdat de gemeenschap naar zijn mening te verdeeld is en de achterliggende technologie wankelt.

Het was het kookpunt van een conflict dat achter de schermen al maanden sluimerde. Door de toenemende populariteit loopt bitcoin tegen technische beperkingen op, maar programmeurs waren het fundamenteel oneens hoe dit probleem opgelost moest worden. Er ontstond een virtuele stammenstrijd.

Maar de vrede lijkt nu getekend. Afgelopen weekend werden diverse bitcoinspecialisten het in Hong Kong eens over het pad dat ze willen inzetten naar aanpassing van de technologie.

Dit voorlopige akkoord is door handelaren positief ontvangen. Gedurende het weekend klom de koers van de bitcoin met ruim 5 procent. Zondag werd een bitcoin op verschillende handelsfora aangeboden voor prijzen van meer dan 440 dollar.

Hoe werkt bitcoin?

Waarover was de bitcoingemeenschap het nu oneens? Daarvoor is eerst een uitleg nodig van hoe de virtuele munt werkt.

De ruggengraat van de bitcoin is de zogenoemde ‘blockchain’, een openbaar en decentraal register waarin alle transacties staan die ooit zijn gedaan. Deze technologie maakt het mogelijk om zonder tussenkomst van een derde partij een betrouwbare transactie uit te voeren.

Het register is opgedeeld in losse blokken; elke tien minuten wordt er een nieuwe batch met transacties goedgekeurd en aan het overzicht toegevoegd. Inmiddels is de reeks bijna 400.000 blokken lang.

Hoe gaat dat goedkeuren in z'n werk? Daarvoor zijn computers met elkaar in een strijd verwikkeld om een complexe puzzel op te lossen. Of puzzel, het is meer een loterij waarbij de hoeveelheid rekenkracht een grote rol speelt. (Hoe dit precies in zijn werk gaat, is hier uitgelegd.)

Wie als eerste de oplossing voor de puzzel vindt, krijgt een beloning in de vorm van nieuwe bitcoins (en eventueel de transactiekosten die in rekening kunnen worden gebracht). Dat is de drijfveer voor de zogenoemde bitcoin-miners om te blijven puzzelen. De beloning halveert wel elke vier jaar, waardoor er een theoretische limiet zit aan het aantal bitcoins dat gecreëerd kan worden van bijna 21 miljoen stuks. Op dit moment zijn er ruim 15 miljoen bitcoins in omloop.

De goedgekeurde transacties worden toegevoegd aan het collectieve register van alle transacties. Een netwerk van meer dan 6.200 computers die de bitcoin-software draaien (ook wel de 'nodes' genoemd) houdt deze gezamenlijke boekhouding bij via internet. Het grootboek is openbaar en elk knooppunt in het netwerk beschikt over een volledige kopie van dit transactieoverzicht. Wordt er op één computer mee geknoeid, dan valt dit meteen op.

Na tien minuten begint de loterij weer van voren af aan: aangeboden transacties worden samen in een virtuele kist gestopt en computers gaan rekenen om de juiste sleutel voor het slot te vinden. Als dat lukt zijn de transacties goedgekeurd en worden ze toegevoegd aan het collectieve register.

Grootte van een block

Kern van de ruzie in de bitcoingemeenschap is hoeveel transacties er in zo'n kist passen, oftewel de grootte van een block. Die is door de mysterieuze bitcoinbedenker Satoshi Nakamoto vastgesteld op 1 MB, genoeg om zo’n 3 betalingen per seconde te verwerken.

Maar dat is onvoldoende om de groei van de cryptomunt bij te houden. De capaciteit van het netwerk kan de grote hoeveelheden transacties niet aan, waardoor het soms tot wel enkele dagen kan duren voordat een betaling doorgang vindt.

Onacceptabel, vond onder meer programmeur Hearn. Hij stelde in augustus 2015 voor om de grootte van een block te verhogen naar 8 MB, goed voor 24 transacties per seconde.

Tegenstanders

Maar niet iedereen was blij met dat initiatief. Tegenstanders vreesden dat het decentrale karakter van de bitcoin, een essentieel kenmerk van de virtuele munt, onder vuur zou komen te liggen. Door de grotere blocks hebben computers die transacties verifiëren meer rekenkracht nodig. Dat betekent dat tragere computers op termijn uit het netwerk vallen.

Daar komt bij dat het merendeel van de computers die de bitcoinpuzzels oplossen tegenwoordig in China staan, het land dat een digitale muur rond zijn versie van het internet heeft gebouwd. Met grotere blocks zou de tragere verbinding van de Chinese miners een probleem kunnen vormen.

Het waren dan ook met name de Chinese miners die verandering tegenhielden, door de bitcoinsoftware op hun computers niet aan te passen. Zelfs een voorstel om de blockgrootte te vergroten naar 2 in plaats van 8 MB kon op weinig bijval rekenen.

Zo ontaarde een technisch conflict over een op papier decentrale munt in een politiek spel waarbij een selecte groep over de toekomst van de bitcoin besliste.

Compromis

Maar de kou lijkt nu definitief uit de lucht. Afgelopen weekend bereikten diverse bitcoinspecialisten tijdens een Ronde Tafel-bijeenkomst in Hongkong na 18 uur onderhandelen overeenstemming over het pad dat ze willen inzetten naar aanpassing van de bitcointechnologie.

Het plan van de leden van de Ronde Tafel is nu om deze zomer nieuwe software te presenteren die moet verzekeren dat het bitcoinsysteem transacties op een efficiënte manier kan blijven verwerken. De blockgrootte gaat daarbij omhoog naar zo'n 2 MB, maar zal nooit groter zijn dan 4 MB. Uiterlijk in juli 2017 moet een ruime meerderheid van de computers in het bitcoinnetwerk de nieuwe software draaien.

De intentieverklaring is ondertekend door bitcoin-miners die zo'n 80 procent van de wereldwijde rekenkracht vertegenwoordigen. Daarmee lijken de neuzen in de bitcoingemeenschap na maanden van onenigheid weer dezelfde kant op te staan.

'Verrader' Mike Hearn

Maar Mike Hearn krijgen ze er niet mee terug. De Britse programmeur die twee jaar geleden nog zijn vaste baan bij Google opzegde om zich volledig te richten op de virtuele munt, gaat aan de slag voor de door bitcoin-fanatici verfoeide bancaire sector, meldde The New York Times.

Hearn heeft een baan aangenomen bij R3, een consortium waarin de grootste banken ter wereld sleutelen aan blockchain-technologie. Onder meer het Nederlandse ING is lid van de club, alsook Bank of America, Deutsche Bank en Goldman Sachs.

De stap van Hearn is vergelijkbaar met een transfer van Ajax naar Feyenoord. Dat hij zich inlaat met de bankenwereld valt dan ook niet goed in bitcoincontreien. Op internetforum Reddit werd de programmeur een verrader genoemd en ook op Z24 kreeg Hearn er in een reactie van langs.

Dat bewijst nog maar eens dat ondanks alle twisten in de bitcoingemeenschap een gezamenlijke vijand het meest verbroedert.