- Grote Amerikaanse techbedrijven hebben wereldwijd flinke ontslagrondes aangekondigd.
- Voor Europese werknemers van ondernemingen zoals Meta, Twitter en Amazon kunnen strengere ontslagregels meer steun bieden, volgens arbeidsmarktexperts.
- Dit kan uiteenlopen van het moment dat het ontslag ingaat tot de hoogte van de ontslagvergoeding.
- Lees ook: Na grote ontslagrondes bij Amerikaanse techbedrijven ontslaan nu ook eerste Nederlandse startups personeel: wat gaat er mis in de techbranche?
Grote, Amerikaanse techbedrijven hebben de afgelopen maanden flinke ontslagrondes aangekondigd. Meta, het moederbedrijf van onder meer Facebook en Instagram, meldde in maart 10.000 banen te schrappen. Die komen bovenop een ontslagronde van 11.000 werknemers die afgelopen november werd aangekondigd.
Naar schatting hebben grote techbedrijven uit de VS sinds begin 2022 wereldwijd zo’n 200.000 banen geschrapt, volgens de site Layoffs.fyi.
Die ontslagrondes volgen op forse stijgingen van de rente in 2022 en een moeizamer economisch klimaat. Een speciaal geval is Twitter, dat afgelopen jaar werd overgenomen door techmiljardair Elon Musk. Die greep hard in bij het socialmediaplatform, dat volgens Musk op de rand van faillissement balanceerde.
Bij grote bedrijven zoals Amazon en Google raken de ontslagrondes ook flinke aantallen werknemers in Europa. Daar zijn de ontslagregels echter vaak strenger dan in de Verenigde Staten.
Zo kon Sinead McSweeney, werkzaam bij Twitter in Ierland, afgelopen november een beroep doen op arbeidswetgeving om direct ontslag te voorkomen. Twitter had een algemene e-mail gestuurd waarin werknemers de keuze werd voorgelegd voor een forse versobering van de arbeidsvoorwaarden of direct ontslag. McSweeney stapte naar de rechter, omdat de algemene e-mail niet toegesneden zou zijn op haar individuele status als werknemer.
De Ierse rechter bepaalde uiteindelijk dat Twitter verplicht was om McSweeney terug in dienst te nemen. Hiermee is ze voor zover bekend een vrij uniek geval.
Ook in de VS hebben werknemers van Twitter rechtszaken aangespannen tegen het ontslagbeleid van het bedrijf, maar voor zover bekend zijn hiermee geen ontslagen afgewend.
Hoewel salarissen van werknemers bij grote techbedrijven in Europa doorgaans wat lager liggen dan in de VS, blijkt bij de huidige ontslagrondes dat het strengere arbeidsrecht een voordeel kan zijn voor Europese werknemers.
In Europa geniet werknemers "veel sterkere bescherming tegen ontslag dan in de VS", bevestigt Christopher Jordan van advocatenkantoor CMS tegen Insider.
Betere rechtsbescherming voor werknemers in Europa
"Bij collectieve ontslagen gelden er specifieke regels voor ontslagprocedures in Europa", geeft Jordan aan. Bedrijven moeten werknemers veelal geruime tijd van tevoren laten weten dat er een collectieve ontslagronde aankomt. De Amerikaanse praktijk om werknemers op de dag dat ze van hun ontslag horen, direct hun laptops te laten inleveren en weg te sturen, komt in Europa veel minder voor.
Voor situaties met meer dan 100 ontslagen geldt in Europa doorgaans de plicht om werknemers minimaal 45 dagen van tevoren in te lichten over een op handen zijnde reorganisatie. Werkgevers moeten vaak ook afspraken maken met vakbonden over het beperken van gedwongen ontslagen.
Flitsontslagen zijn hierdoor in Europa veel ingewikkelder en duurder dan in de VS.
"Per land kan kunnen de ontslagregels in Europa wel verschillen, afhankelijk van de grootte van bedrijven en het aantal werknemers dat betrokken is bij een collectief ontslag", geeft David Mendel van advocatenkantoor Freshields aan. "De verplichting om werknemers en gremia van werknemers te informeren is echter sterker dan in de VS."
Hieronder behandelen we enkele verschillen in de manier waarop ontslagrondes van Twitter, Meta, Snap en Google in Europa en de VS momenteel uitpakken.
Twitter kan niet zomaar werknemers ontslaan in Europa
Twitter heeft onder Elon Musk gekozen voor bliksemontslagen, maar die gingen wel gepaard met rechtszaken en publieke conflicten in zowel de VS als Europa.
Musk beloofde aanvankelijk drie maanden ontslagvergoeding voor de werknemers die in de VS op straat kwamen te staan, maar afgelopen januari bleek dat zij slechts één maand ontslagvergoeding meegekregen, aldus CNN.
De Amerikaanse wet eist van Amerikaanse bedrijven dat zij een opzegtermijn van 60 dagen in acht nemen voordat zij een werknemer ontslaan. Twitter moest hierdoor een deel van zijn personeel, dat het aanvankelijk had ontslagen, weer terug in dienst nemen.
Twitter-werknemers in de Europese landen waar het bedrijf kantoren heeft, zoals Duitsland, Spanje, Ierland en het Verenigd Koninkrijk, zijn inmiddels ook in opstand gekomen tegen de plotselinge ontslagen en vechten terug met hulp van de vakbondenen juristen in die landen.
De Spaanse minister van Arbeid Yolanda Diaz heeft aangegeven een stokje te zullen steken voor het ontslag van 26 Twitter-werknemers van het Spaanse kantoor via een algemene e-mail, omdat Twitter zich hiermee niet aan de Spaanse arbeidsregels heeft gehouden.
"In sommige landen in Europa, zoals Duitsland en Nederland, moet er een redelijke grond zijn voor het ontslag. Is deze er niet, dan kan de rechter het ontslag ongeldig verklaren en moet de arbeidsrelatie worden voortgezet", zegt jurist Jordan tegen Insider. “In Duitsland moeten werkgevers een ontslagaanbod doen dat aantrekkelijk genoeg is voor de werknemer om het te accepteren.”
Twitter-werknemers in Duitsland zijn daarom in samenwerking met de vakbond Verdi in beroep gegaan tegen de ontslagen bij Twitter, om het bedrijf ertoe te bewegen een beter ontslagaanbod te doen, meldde Fortune.
Twitter reageerde niet op het verzoek van Insider om commentaar.
Meta geeft $975 miljoen uit aan ontslagen
Meta, het moederbedrijf van onder meer Facebook, kondigde afgelopen december aan dat het 11.000 werknemers zou ontslaan en koos ervoor z’n werknemers een afscheidspakket te bieden met een basisaanbod van 16 weken ontslagvergoeding.
CEO Mark Zuckerberg stemde er ook mee in om de ziektekostenverzekering voor de gezinnen van de werknemers tot zes maanden na het ontslag te blijven betalen. "We zullen daarnaast drie maanden lang loopbaanondersteuning bieden", schreef Zuckerberg in een e-mail aan de werknemers.
De e-mail beschreef de ontslagprocedure van het bedrijf in de VS en voegde eraan toe dat de ondersteuning buiten de VS in grote lijnen vergelijkbaar zou zijn en zou voldoen aan het lokale ontslagrecht.
Volgens financiële overzichten in handen van Insider heeft Meta tot nu toe 975 miljoen dollar uitgegeven aan ontslagvergoedingen en bijbehorende personeelspakketten, wat neerkomt op ongeveer 88.000 dollar per werknemer. Meta wilde Insider geen verdere toelichting geven op de overzichten.
Het duurde 5 maanden voor Snap z'n Franse werknemers kon ontslaan
Toen het moederbedrijf van Snapchat vorig jaar 20 procent van zijn werknemers moest ontslaan, werd de in Parijs gevestigde afdeling voor de app Zenly - die in 2017 door Snap is overgenomen - gesloten.
Maar de Franse arbeidswetgeving is strenger dan die in Californië. In tegenstelling tot de Amerikaanse Snap-werknemers, die zeiden dat ze onmiddellijk werden weggestuurd na aankondiging van de ontslagen, eiste de Franse arbeidsautoriteit dat Snap de Zenly-werknemers zou helpen bij het plannen van hun volgende stappen om werk te vinden.
Snap moest hierdoor opleidingsbudgetten, herplaatsingsmaatregelen, financiële steun voor sollicitatiegesprekken in Frankrijk en in het buitenland, en financiering voor de oprichting van eigen bedrijven bieden, schrijft de krant The Pragmatic Engineer.
"De wet in Frankrijk is erg streng bij collectieve ontslagen - het zal minstens een paar maanden duren", vertelde een medewerker van Zenly aan Insider toen het nieuws over de sluiting bekend werd. De afbouw van Zenly duurde minstens vijf maanden en de app verdween in februari uit de app stores.
Google moet in Europa beter communiceren over ontslagen
In januari kondigde Alphabet, het moederbedrijf van Google, aan ongeveer 12.000 banen te zullen schrappen. In een verklaring zei CEO Sundar Pichar van Alphabet destijds dat werknemers in de VS de volledige kennisgevingsperiode - 60 dagen - betaald zouden krijgen, evenals een ontslagvergoeding van minstens 16 weken.
Buiten de VS zou Google zich houden aan de lokale regelgeving en onderhandelen over de uit te keren ontslagvergoedingen.
Matt Brittin, hoofd EMEA bij Google, schreef in een toelichting dat Europa weliswaar getroffen zou worden door ontslagen, maar dat het proces om te beslissen welke banen worden geschrapt "is onderworpen aan plaatselijke regelgeving".
In Zwitserland organiseerden werknemers van Google een staking in samenwerking met de Zwitserse vakbond Syndicom, toen Alphabet daar 200 banen wilde schrappen. Een woordvoerder van Syndicom vertelde Insider dat het lidmaatschap van een vakbond een aantal voordelen heeft die werknemers meer bescherming bieden.
"Wat Google in de VS deed, was midden in de nacht mensen e-mailen en de toegang tot werklaptops en platformen die ze dagelijks gebruiken, blokkeren. Dit is in Europa niet gebeurd, niet in Frankrijk, Duitsland of Zwitserland. Dat komt, omdat werknemers in Europa de bescherming van vakbonden hebben”, zegt de woordvoerder.
"Het is een historische overwinning voor de vakbonden en dat is te zien aan de tijd die het Google heeft gekost om in Europa bekend te maken wie ontslag zou krijgen”, aldus de woordvoerder van Syndicom.
"In het Verenigd Koninkrijk hebben we constructieve gesprekken gevoerd en geluisterd naar onze werknemers. We werken er hard aan om hen duidelijkheid te verschaffen en zo snel mogelijk updates te geven in overeenstemming met alle Britse regels en wettelijke vereisten”, zei een woordvoerder van Google over de ontslagen aldaar tegen Insider.
Volgens Google zal het bedrijf indien nodig ook samenwerken met vakbonden en zal het gedegen ontslagvergoedingen bieden.