Geautomatiseerd vissen in een enorme oceaan vol met gegevens. Het levert bedrijven een schat aan bruikbare informatie op. Maar privacy blijkt wel een gevoelige zaak. Eline Ronner rapporteert.

Big data is big business. Dat bleek deze week tijdens het Leadership Event van softwarebedrijf SAS in het Amsterdamse Okura Hotel. Ongeveer 700 genodigden werden rondgevaren over de grachten en getrakteerd op een concert van Ilse de Lange.

SAS zet jaarlijks een kleine drie miljard dollar om en verkoopt software waarmee organisaties de steeds grotere hoeveelheden data die ze tot hun beschikking hebben, kunnen analyseren. SAS heeft bedrijven als online marktplaats Ebay als klant, maar ook overheidsinstellingen zoals Rijkswaterstaat en de Deense politie.

Fraudebestrijding, sociale media

Wat zijn zoal de toepassingsmogelijkheden van Big Data? Voor banken en verzekeraars geldt dat ze fraude beter kunnen opsporen en aanpakken, als ze  financiële transacties systematisch doorlichten.

Voor bedrijven en overheden is het uiteraard ook interessant om grote hoeveelheden data door te spitten om wensen van klanten en burgers beter te doorgronden  Ondernemingen kunnen op deze manier nieuwe producten ontwikkelen .

Tijdens de bijeenkomst vertellen vertegenwoordigers van de Duitse stad Heidelberg hoe de gemeente het gedrag van haar burgers op sociale media, zoals Facebook en Twitter, analyseert. Met behulp van software houdt de gemeente permanent de vinger aan de pols over wat haar burgers vinden van initiatieven. Van een voorstel voor het plaatsen van een bepaald type lantaarnpaal tot de uitbreiding van het grootste congrescentrum in de stad.

Heidelberg wil vooral een algemeen beeld van het sentiment van de inwoners krijgen. “Wanneer je mensen direct vraagt wat ze van bijvoorbeeld het plaatsen van een bankje in een park vinden, geven ze geen antwoord. Maar als ik op Facebook plaatjes laat zien van banken die we wellicht gaan plaatsen, zie je dat er wel over gesproken wordt", aldus een woordvoerder van de stad. "Wat er over die bankjes gezegd wordt, is relevant voor ons, omdat we hieruit kunnen afleiden welk type de voorkeur heeft van de bevolking.”

Wat het monitoren van de stemming de gemeente precies kost, blijft onduidelijk. Wel is de software zo duur, dat er slechts drie mensen op het gemeentehuis toegang hebben tot de data. Bovendien wordt er geen geld mee verdiend door de gemeente.

Toch heeft het stadsbestuur de gemeenteraad ervan kunnen overtuigen dat het zin heeft om hier belastinggeld aan te besteden. De kans dat er voor veel geld plannen gemaakt worden die vervolgens in een referendum worden afgeschoten, neemt immers af door het permanent monitoren van de stemming.

Big Data en privacy

Gevoelig punt tijdens de SAS-conferentie blijkt het al dan niet informeren van individuen over het gebruik van informatie. Bedrijven kijken liever naar het doel. Ze doen in hun ogen immers goede dingen met de gegevens zoals de behoeften van hun klanten nog beter vervullen en fraude bestrijden.

Als ik aanwezige bedrijven vraag naar het communicatiebeleid rond Big Data, blijkt dat het gros van de bedrijven zijn klanten en partners niet informeert over welke gegevens gebruikt worden. Laat staan waarvoor.

Een Turkse bankier die onder meer gegevens van creditcard-transacties gebruikt, vertelt dat deze gegevens niet van de rekeninghouder zijn, maar van de bank. Juridisch gezien blijkt de bankier gelijk te hebben. Toch toont de ophef die ontstond, toen Equens onlangs gegevens over pintransacties wilde doorverkopen, dat het gebruik van financiële gegevens maatschappelijk zeer gevoelig ligt.

Een veel gehoord argument van de aanwezige organisaties is dat ze gegevens anonimiseren.  Men is vaak geïnteresseerd in trends,  niet in het volgen van individuen.

Toch zijn bedrijven en overheidsinstanties zich wel degelijk bewust van de  publicitaire risico’s die verbonden zijn aan het onzorgvuldig omspringen met persoonlijke gegevens. Stuk voor stuk beamen aanwezigen op de Big Data-bijeenkomst dat klanten erop moeten kunnen vertrouwen dat de analyse van grote hoeveelheden data zorgvuldig gebeurt.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl