De onrust op de financiële markten kan de stabiliteit van de financiële sector verder ondermijnen. Markten lijken minder weerbaar te zijn voor schokken, waardoor de kans op scherpe koersdalingen is toegenomen en vooral beleggingsfondsen in de problemen kunnen komen.

Dat stelt De Nederlandsche Bank (DNB) in een woensdag gepresenteerd rapport.

Daarin bestempelt de centrale bank de recente onrust op de markten, ontstaan door onzekerheid over de groei in opkomende markten en het rentebeleid in de VS, als een acuut risico voor de financiële stabiliteit.

Het gevaar is gegroeid doordat markten minder liquide zijn geworden: er zijn minder partijen bereid om een verkoopgolf op de aandelen- of obligatiemarkt op te vangen.

,,Prijsdalingen worden daardoor versterkt”, zei DNB-president Klaas Knot in een toelichting. ,,Ook worden schokken sneller verspreid als markten minder liquide zijn. Als het op één markt misgaat, dan worden andere markten snel geraakt. We kunnen niet uitsluiten dat die kwetsbaarheid verder toeneemt.”

De Europese en Nederlandse economie blijven ondanks alle onrust voorlopig goed overeind, stelde Knot. ,,Hoe verder weg we kijken, hoe minder rooskleurig het beeld wordt. Maar Nederland is natuurlijk niet geïsoleerd. We dobberen als klein schip op de golven van de wereldeconomie.''

Lage rente voedt nieuwe zeepbellen op de beurs

De kwetsbaarheid van de financiële markten komt mede door het ruime monetaire beleid van centrale banken, beaamde Knot. De langdurig lage rente en andere maatregelen om inflatie en de economische groei aan te jagen, hebben volgens hem ook de basis gelegd voor ,,nieuwe zeepbellen''.

,,Een langdurig lage rente leidt altijd tot grotere financiële risico's'', aldus de centralebankpresident. ,,We zitten dan ook in een fase van verhoogde waakzaamheid. Maar we zien de gevolgen pas echt als de rente stijgt. Dan blijkt wie te veel risico heeft genomen. Wellicht was de recente onrust rond de mindere vooruitzichten in opkomende markten voor ons een voorproefje.''

De risico's zijn vooral internationaal en lastig te voorspellen, aldus Knot. Om problemen zoveel mogelijk te voorkomen is het volgens DNB belangrijk om de buffers van banken en burgers te versterken.

Uitblijven belastinghervorming gemiste kans

De regering heeft een kans gemist om de Nederlandse economie te versterken door af te zien van de hervorming van het belastingstelsel, zei Knot verder.

,,We hadden graag gezien dat het belastingregime was herzien, zodat het meer wordt gericht op groei'', zei Knot over het kabinetsbeleid. ,,Daar is wisselgeld voor nodig in de vorm van lastenverlichting. Dat geld is er niet altijd. Dus als je de lasten, zoals nu, verlicht zonder het belastingsysteem te verbeteren, dan mis je een kans om de economie te versterken. Je weet niet hoeveel van die mogelijkheden je nog krijgt.''

Knot benadrukte het belang om de economie te beschermen tegen schokken, nu de risico's in de wereldeconomie weer groeien. ,,Het wordt steeds moeilijker om te voorspellen waar het gevaar vandaan komt. Daarom moet je weerbaarheid inbouwen in je systeem.''

Op dat vlak herhaalde hij de opvatting van DNB dat de regels op de huizenmarkt verder moeten worden verscherpt. Daarbij moet het bedrag dat kan worden geleend voor de aankoop van een huis volgens de centrale bank verder omlaag. ,,Dat beschermt consumenten'', aldus Knot. ,,Het eigen geld dat dan wordt ingelegd, zorgt voor een buffer bij dalende prijzen.''

Knot wees erop dat het woningbeleid voor de periode tot 2018 is vastgelegd. ,,Er is dus ruim de tijd om na te denken over het beleid na 2018. Ik verwacht dat het gezonde verstand daarbij zegeviert.''

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl