ANALYSE – De wereldwijde aandelenbeurzen hebben flink moeten inleveren in de eerste twee weken van augustus. Hoewel de rendementen gemeten vanaf de start van het jaar nog steeds prima zijn, lijken er nu toch meer donkere wolken te ontstaan.
Ook zijn de wereldwijde rentes in een vrije val beland, wat gepaard is gegaan met een stijging van obligatiekoersen. Bij een obligatielening bewegen de rente en de koers immers in tegengestelde richting.
Moeten we ons opmaken voor moeilijke tijden op de beurs? In deze bijdrage bespreek ik de belangrijkste ontwikkelingen en analyseer ik vanuit technische optiek de MSCI Wereldindex. Dit is voor vele fondsmanagers en beleggers de wereldwijde maatstaf voor aandelenprestaties.
Handelsoorlog Trump en China
Het handelsconflict tussen de VS en China escaleert nog steeds en lijkt aanzienlijk langer te gaan duren dan verwacht. De ontwikkelingen rond de protesten in Hongkong helpen ook niet mee.
De Amerikaanse president Donald Trump heeft recentelijk aangegeven dat China de problemen in Hongkong op ‘een menselijke manier’ moet oplossen. Maar China ziet de protesten als ‘signalen van terrorisme’ en zou zelfs mogelijk een militaire interventie overwegen. Omdat Hongkong een belangrijke vestigingsplaats is voor veel bedrijven die in China en de rest van Azië actief zijn, kunnen de politieke spanningen de economische groei in deze regio verder afremmen.
Brexit en politieke onrust in Italië
Gaan we naar Europa, dan zien we dat de Brexit-soap nog steeds aanhoudt, waarbij de kans op een harde Brexit toeneemt. Een vertrek van de Britten uit de EU zonder afspraken zal in eerste instantie de economische groei in Europa en vooral in het VK nadelig beïnvloeden.
Ook Italië laat weer van zich horen. het lot van de regering hangt aan een zijden draadje en waarschijnlijk gaan de Italianen in oktober opnieuw stemmen. De zorgen in Europa om de Italiaanse economie zijn groot. Het land kampt met een gigantische staatsschuld en een uiterst fragiele economie.
In plaats van bezuinigen koos de Italiaanse regering ervoor juist geld uit te geven en de Europese begrotingsregels op te rekken. De economische groeiramingen zijn de afgelopen tijd constant neerwaarts bijgesteld en de angst voor een recessie neemt toe.
Dalende rentes: waar eindigt dit?
Hoewel de rentes al ruim twee decennia een neerwaartse trend vertonen, zijn centrale banken sinds de laatste financiële crisis van 2008 aanzienlijk actiever geworden met het omlaag duwen van de rente op financiële markten.
Sinds 2009 is er enorm veel geld in het financiële systeem gepompt om een verdere escalatie van de toenmalige crisis te voorkomen. Het gevolg is dat we sindsdien een ongekend lange economische expansie meemaken, maar dit gaat wel gepaard met de opbouw van de grootste schuldenberg ooit.
We hebben dus de groei gefinancierd met geleend geld.
Een van reden waarom we daar nog steeds mee wegkomen, is dat de rentes alleen maar verder zijn gedaald, of zelfs negatief zijn geworden. Door de lage rentes kunnen de schulden steeds goedkoper worden doorgerold, waardoor een hogere schuld niet voor hogere rentelasten zorgt.
Je kan je inmiddels wel afvragen of het rentewapen van centrale banken met zulke lage rentes nog effectief is. Dit geldt vooral voor Europa waar de rentes misschien nog wel wat lager kunnen, maar heel veel negatiever lijkt onwaarschijnlijk.
Voor wie zich afvraagt waarom beleggers obligaties kopen die per saldo geld kosten: dan moet je onder andere denken aan centrale banken, staatsbedrijven, pensioenfondsen en beleggers die defensieve beleggingen moeten kopen. En de wereldwijde zoektocht naar rendement zorgt ervoor dat er irrationele vergoedingen worden geaccepteerd ten opzichte van de risico’s.
De grote vraag nu is of ook de rentes in de VS richting de nul zullen lopen. Recentelijk zien we dat de rentebewegingen in de VS een bovengemiddelde invloed op de aandelenkoersen hebben. De rente voor Amerikaanse tienjarige obligaties zakte woensdag voor het eerst sinds juni 2007 onder die van het tweejarige schuldpapier. Die zogenoemde omgekeerde rentecurve wordt vaak gezien als een voorbode van een recessie.
Wellicht ten overvloede: dit is geen zekerheid en vaak duurt het ook nog twaalf tot achttien maanden voordat de recessie zich dan aandient.
Lichtpuntjes voor beleggers
Is er dan helemaal geen goed nieuws? Gelukkig wel. Naast het verlagen van de rente kunnen centrale banken opkoopprogramma’s activeren om de koersen de stutten. Ook kunnen overheden fiscaal stimuleren of investeren in bijvoorbeeld infrastructuurprojecten. We horen dan ook steeds vaker dat centrale bankiers om de assistentie van overheden vragen.
Bedrijven presteren per saldo nog steeds goed en ondanks de uitdagende vooruitzichten tonen veel beursgenoteerde ondernemingen zich positief over de toekomst. Verder is de waardering van aandelen op de beurs niet buitensporig hoog. Bovendien zijn de gemiddelde dividendrendementen aanzienlijk hoger dan de rentevergoedingen.
Ten slotte zien we dat er nog nooit zoveel bedrijven eigen aandelen hebben ingekocht. Simpelweg omdat ze tegen zulke lage rentes kunnen lenen, dat eigen aandelen met een hoger dividend inkopen een winstgevende zaak is.
Hoe ziet het technische plaatje eruit op de aandelenmarkt?
Hieronder zie je de weekgrafiek van de ETF die de MSCI Wereldindex (ACWI) nabootst. Sinds de kredietcrisis van 2008 is er een duidelijk opwaarts trendkanaal zichtbaar.
Maar op de klap van het laatste kwartaal van 2018 na, is er al een jaar een zijwaartse beweging waarneembaar. De bandbreedte is vrij beperkt tussen de grofweg 70 en 75 punten.
Zorgelijk is wel dat deze de wereldindex al een jaar niet in staat is de belangrijke weerstand rond 75 punten te doorbreken. Dat is nodig op de opwaartse trend verder te hervatten. De belangrijkste steunzone ligt tussen de 62-64 punten (opwaartse trendlijn en groene horizontale lijn).
Zolang die steunzone niet wordt gekraakt, blijft de lange termijntrend positief.
Voor de korte termijn lijkt een wat neutralere houding gerechtvaardigd, zolang de zijwaartse bandbreedte valide is. Maar voor de langere termijn blijft de ondertoon positief zolang de eerder genoemde steunzone intact blijft.
Beurs: geen reden voor paniek
Dat aandelen af en toe een stap terug doen, is heel normaal. Vooral als het optimisme plaats maakt voor realisme. En met de eerder genoemde onzekerheden is het niet gek dat er wat meer risico wordt ingeprijsd.
Ik verwacht pas echte serieuze problemen voor de aandelenmarkt, als de rentes weer stijgen, de handelsoorlog volledig escaleert of als Italië het nieuwe Griekenland wordt.
Hoewel dit niet te onderschatten risico’s zijn, lijkt het vooralsnog niet waarschijnlijk dat één van deze drie zich op de korte termijn zal materialiseren.
Gelet op de vele onzekerheden dienen beleggers wel rekening te houden met bovengemiddelde beweeglijkheid en zullen de markten af en toe heen en weer worden geslingerd.
Het aanhouden van een goed gespreide portefeuille met wat meer nadruk op kwaliteitsbeleggingen en een beperkte gevoeligheid voor de lage rentes, lijkt nog steeds gerechtvaardigd.
Michael Nabarro is een onafhankelijke beleggingsspecialist. Zijn financiële carrière begon in 1989 en sindsdien is hij actief betrokken bij het adviseren van particuliere en professionele relaties, voornamelijk partijen met een actieve beleggingsstijl. Deze column is niet bedoeld als individueel advies tot het doen van beleggingen.