• Het Utrechtse regiokantoor van het UWV deed afgelopen jaar mee aan een pilot om een circulair kantoor te worden.
  • Er loopt onder meer een speciale coach rond op de werkvloer om medewerkers te stimuleren hun afval beter te scheiden.
  • Van het ingezamelde afval worden nieuwe producten gemaakt zoals toiletpapier van papieren koffiebekers en zeepjes van weggegooide sinaasappelschillen.
  • In een half jaar werd het restafval teruggedrongen van 32 naar 20 kilo per fte.

Op het kantoor van UWV in Utrecht is tegenwoordig 4 uur per week een zogenaamde ‘grondstoffencoach’ aanwezig. Deze medewerker loopt rond over de afdelingen en gaat met mensen het gesprek aan over het belang van afvalscheiding.

De afvalcoach geeft instructies, is regelmatig aanwezig bij de zogenoemde ‘dagstart’ van de verschillende teams en denkt met de communicatieafdeling na over mogelijkheden om nog beter te communiceren over het scheiden en verminderen van afval.

“Dat werkt heel erg goed”, stelt Liza van Megen, beleidsadviseur MVO bij de organisatie. “We merken dat medewerkers best mee willen werken aan een duurzamere werkomgeving, maar ze zijn zich vaak niet bewust van wat er allemaal gebeurt op dat gebied en wat ze zelf kunnen doen. Als ze er actief over worden geïnformeerd en aangesproken, gaat het veel meer leven.”

Liza van Megen. Foto: UWV

Circulair kantoor als pilot

De afvalcoach is onderdeel van de pilot Circular Office, die het afgelopen jaar op de Utrechtse vestiging van de overheidsinstelling plaatsvond. Waar ‘de mens’ al langer centraal staat binnen het MVO-beleid van UWV, richt de organisatie zich de laatste jaren ook steeds meer op duurzaamheid.

"Daar kunnen we nu de grootste klap maken", vindt Van Megen. "Toen ons facilitaire bedrijf Sodexo vroeg of wij mee wilden doen aan de pilot waarmee het Economic Board Utrecht de circulaire economie op kantoren wil bevorderen waren we dan ook meteen enthousiast."

Na een circulaire scan bleek dat het percentage restafval per medewerker op het kantoor in Utrecht 'best hoog' was. "Het ging om 32 kilo restafval per fte", vertelt de beleidsadviseur. "Uit het onderzoek kwam onder meer naar voren dat de kleuren op de verschillende afvalbakken niet duidelijk genoeg waren, maar ook dat er vooral bij de bedrijfslunches veel voedsel werd verspild. Ook ontbrak goede communicatie over afvalverwerking."

Tijdens de pilot werd het doel om de hoeveelheid restafval per fte terug te brengen naar 20 kilo gehaald. "En uiteindelijk hopen we het zelfs terug te dringen naar 10 kilo per fte."

Geen afval, maar grondstof

Na de interne scan werden verschillende circulaire initiatieven opgezet binnen de Utrechtse locatie. Een van de eerste actiepunten werd het aanpassen van de afvalbakken op de werkvloer. "Er zijn vijf inzamelstromen: bekers, plastic, gft, papier en rest. We werken nu met meer kleuren, duidelijke symbolen en minder tekst. Eerst moest je heel goed kijken wat in welke bak moest, maar sinds de introductie van symbolen kan het bijna niet meer misgaan."

Toch blijft een actieve benadering vanuit de organisatie nodig als het om het weggooien van afval gaat. Onlangs bleek uit onderzoek van tv-programma De Monitor dat 85 miljoen koffiebekertjes van het Rijk niet zijn gerecycled maar vernietigd door de afvalverwerker, omdat er andere rommel tussen zat.

Dat herkent Van Megen: "UWV’ers gooien gemiddeld vier kartonnen koffiebekers per dag weg.  Zo’n bekertje is recyclebaar, maar dat gebeurt lang niet altijd omdat er vaak ook ander afval wordt ingepropt, zoals roerstaafjes, theezakjes en klokhuizen. Door zulke informatie met onze medewerkers te delen, maken we ze bewust van hun impact."

Daarnaast stimuleert het UWV werknemers om een eigen mok mee te nemen vanuit huis om hun afvalgebruik verder terug te dringen.

Naast de - correct weggegooide - koffiebekers waar toiletpapier van wordt gemaakt, worden ook andere afvalstromen van het kantoor hergebruikt. "In het bedrijfsrestaurant staan tegenwoordig bijvoorbeeld kroketten op het menu met een vulling van oesterzwammen die zijn gekweekt op het ingezamelde koffiedrab. En van ingezamelde sinaasappelschillen worden zeepjes gemaakt", vertelt Van Megen.

Steeds minder vlees op het menu

Omdat voedselverspilling een grote boosdoener bleek binnen de Utrechtse afdeling werd de aanpak van de catering flink omgegooid. "Vooral na vergaderlunches bleef veel eten over", aldus Van Megen. "Dus daar zitten we nu bovenop. Voordat de lunch wordt voorbereid wordt er bijvoorbeeld gecheckt of er daadwerkelijk zoveel mensen komen als aanvankelijk opgegeven. Dat lijkt een klein ding, maar je blijkt er wel degelijk verschil mee te kunnen maken."

Ook werd de menukaart aangepast vanuit een duurzaam perspectief. "We werken met meer plantaardige producten. Als er nu een lunch wordt geserveerd tijdens een vergadering of evenement is het aanbod standaard vegetarisch waar voorheen ook altijd vleesbeleg werd aangeboden. Dat laatste kan ook nog steeds, maar dat moet dan wel specifiek worden aangevraagd", legt ze uit. "En ook in de kantine bieden we meer vegetarische opties aan."

Toch zal het bedrijf niet snel overstappen naar een volledig vegetarisch aanbod. "Je moet voorkomen dat mensen het gevoel krijgen dat hen iets opgedrongen wordt. We willen collega's stimuleren om de juiste keuzes te maken, maar je kunt ze niet dwingen en dat willen we ook niet."

Meer slagkracht nodig om pilot te laten slagen

De pilot van zes maanden is het bedrijf goed bevallen. "We gaan in ieder geval een half jaar door, met als doel medewerkers nog meer te stimuleren tot duurzaam gedrag."

Om de pilot op langere termijn te laten slagen, is er wel meer slagkracht nodig, gelooft Van Megen. "Met alleen een afvalcoach redden we het niet. Er bestaat binnen onze organisatie al een groot netwerk van mensen die zich bezighouden met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ik denk dat het belangrijk is dat zij zich op gaan stellen als ambassadeurs voor dit project", stelt ze.

"Deze pilot heeft onze medewerkers in Utrecht nieuwe inzichten gegeven. De bewustwording is op gang gekomen, maar we moeten de vinger aan de pols houden om daadwerkelijk dingen te veranderen op de lange termijn."

Lees meer verhalen over Better Capitalism op Business Insider: