Het rommelt op de financiële markten, en dat betekent dat veel beleggers hun heil zoeken in zogenoemde veilige havens. Goud is daarvan de oudste en bekendste, maar er zijn meer beleggingen die in waarde stijgen als de beurzen juist in mineur zijn.
De VS en China zijn al ruim een jaar in een hevige handelsoorlog verwikkeld. In juli 2018 voerde president Trump de eerste importtarieven in op Chinese goederen. Inmiddels geldt er een importheffing van 25 procent op zo’n 250 miljard dollar aan Chinese goederen die de VS binnenkomen.
De volledige Chinese export naar de VS bedraagt ruim 550 miljard dollar. Nu de Chinezen zich volgens Trump niet aan eerder gemaakte afspraken houden, heeft de Amerikaanse president aangekondigd dat hij ook de resterende 300 miljard dollar gaat belasten, à 10 procent per 1 september.
…during the talks the U.S. will start, on September 1st, putting a small additional Tariff of 10% on the remaining 300 Billion Dollars of goods and products coming from China into our Country. This does not include the 250 Billion Dollars already Tariffed at 25%…
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) August 1, 2019
Beleggers vrezen een verdere escalatie van de handelsoorlog, zeker sinds China de eigen yuan devalueerde en Trump daarop de Federal Reserve alweer onder druk zette om ook de dollar in waarde te laten dalen.
Wall Street beleefde maandag de slechtste handelsdag van 2019. De S&P 500 sloot 3 procent lager op 2844,74 punten, de toonaangevende Dow-Jonesindex leverde 2,9 procent in en technologiebeurs Nasdaq verloor 3,5 procent. In Nederland ging het niet veel beter: de AEX eindigde maandag 2,4 procent in het rood.
Voor het geld dat beleggers onttrekken aan de beurzen, zoeken ze andere manieren om winst te maken. Veilige havens zijn dan beleggingen die niet meebewegen met de dalende aandelenprijzen en het liefst juist in waarde stijgen in onrustige tijden.
Veilige havens van dit moment
Die veilige havens zijn niet altijd dezelfde. In het verleden konden beleggers zich bijvoorbeeld wenden tot obligaties, maar daarmee is vanwege de extreem lage rentestanden letterlijk geen cent mee te verdienen. Afgelopen vrijdag zakte de rente op Duitse staatsleningen met een looptijd van 30 jaar voor het eerst tot onder het nulpunt.
De oudste en bekendste veilige haven is momenteel wel open for business. De goudprijs is al een paar maanden aan een opvallende opmars bezig en steeg sinds 2 mei met ruim 15 procent. Een troy ounce (zo’n 31 gram) wordt dinsdag voor ruim 1.461 dollar verhandeld.
Tijdens de kredietcrisis maakte de goudprijs ook een sterke groei door en bereikte deze de hoogste stand ooit. In september 2011 kwam de goudprijs tot boven de 1.826 dollar, maar eind 2015 kostte een troy ounce nog maar 1.063 dollar.
Toch is goud niet meer de ultieme veilige haven van weleer, zegt valuta- en edelmetalenexpert Georgette Boele van ABN Amro tegen het Financieele Dagblad. “Sinds 2004 is de relatie tussen goud en de dollar steeds belangrijker geworden. Ook is de invloed van de rente op de goudprijs groter geworden”, aldus Boele.
Boele wijst in het FD op de Japanse yen, die volgens haar beter als veilige haven fungeert dan goud. De reden? Als de Japanse Nikkei-index daalt, stijgt de yen bijna altijd in waarde. “Dat is voor mij een veilige haven”, aldus Boele. “De yen is de eerste valuta die bij onrust profiteert.”
De dollar is inderdaad al een tijdje terrein aan het verliezen ten opzichte van de yen. De afgelopen drie maanden daalde de dollar met 3,9 procent ten opzichte van de yen, waarvan 2,1 procent alleen al in de afgelopen week.
Opvallende nieuwe naam in deze lijst is die van de bitcoin, al is die zo volatiel dat van een veilige haven moeilijk gesproken kan worden. Uit recent onderzoek blijkt bovendien dat de bitcoinprijs wel degelijk kwetsbaar is voor ontwikkelingen op financiële markten, maar momenteel fungeert de cryptomunt mogelijk toch als toevlucht voor beleggers die weglopen bij de aandelenbeurzen.
De koers van de bitcoin begon in april aan een opmerkelijke opmars. Sinds 2 april steeg de waarde met liefst 184 procent van 4.156 dollar naar 11.786 dollar. Een status als veilige haven is slechts een van de vele mogelijke oorzaken die worden genoemd voor de comeback van de bitcoin, die nog altijd ruim 40 procent minder waard is dan de 19.783 dollar die op 17 december 2017 werd bereikt.
Maar vergeet ook stenen en kunst niet
De genoemde veilige havens doen het vooral op korte termijn beter dan de Dow Jonesindex, die de afgelopen drie maanden 2,7 procent daalde en de afgelopen week zelfs 5,5 procent. Maar reken je vanaf 6 juli 2018, de dag dat de eerste importtarieven voor Chinese goederen in de VS van kracht werden, dan is de Dow Jones een keurige 5,1 procent gestegen.
Met goud en bitcoins had je dat resultaat de afgelopen dertien maanden verslagen, maar met de yen niet (3,7 procent tegen de dollar). De veilige havens zijn, in elk geval het afgelopen jaar, dus vooral aantrekkelijk op acute momenten van onrust op de financiële markten.
Voor de langere termijn kun je ook nog altijd naar andere klassieke beleggingen kijken: stenen en kunst.
In Amsterdam lijken de huizenprijzen na jarenlange gekte eindelijk te stabiliseren, maar met een aankoop in plaatsen als Rotterdam, Eindhoven en Den Helder had je de beurzen het afgelopen jaar met gemak verslagen.
De kunstmarkt kan erg grillig zijn, maar net als aandelen worden kunstwerken op de lange termijn eigenlijk altijd meer waard. Volgens Art Basel steeg de omzet in de kunstmarkt in 2018 met 6 procent. ArtPrice.com publiceerde dinsdag een halfjaarlijks rapport waarin het spreekt van stijgende prijzen vanwege een krimpend aanbod. De prijzen voor moderne kunst zouden zelfs met 40 procent zijn gestegen.