De Belastingdienst heeft jarenlang op basis van profilering en vermoedens tienduizenden mensen bestempeld als fraudeur bij de aangifte inkomstenbelasting.

Trouw en RTL Nieuws deden onderzoek naar de fraudejacht op basis van interne documenten, vrijgegeven stukken en gesprekken met (ex-)ambtenaren en betrokken burgers.

Burgers die als fraudeur werden bestempeld, moesten zelf aantonen dat zij dat niet zijn. Ze kregen te maken met hoge naheffingen.

Eerder ging de Belastingdienst al in de fout met de toeslagenaffaire. De fiscus zette in de jacht op fraudeurs onterecht de kinderopvangtoeslag stop van duizenden gezinnen.

De Belastingdienst heeft tienduizenden mensen als fraudeur bestempeld op basis van profilering en ‘vermoedens van fraude’.

Dat gebeurde volgens RTL Nieuws en Trouw niet alleen bij de kinderopvangtoeslag, maar ook bij de inkomstenbelasting moesten burgers de afgelopen jaren zelf aantonen geen fraudeur te zijn.

RTL Nieuws en Trouw deden onderzoek naar de fraude op basis van interne vertrouwelijke documenten, vrijgegeven stukken en uit gesprekken met (ex-)ambtenaren en burgers die jaren met de fiscus overhoop lagen en liggen.

De mensen die als fraudeur bestempeld werden, kregen te maken met forse naheffingen omdat eerder goedgekeurde aftrekposten toch werden afgewezen. Ook kregen zij een vinkje achter hun naam, en werden nog jaren geconfronteerd met extra controle en toezicht.

Onder 'project 1043' zijn tienduizenden aangiften eruit gepikt door de Belastingdienst

Onder de landelijke codenaam 'project 1043' wilde de Belastingdienst vanaf 2012 'systeemfraude' in de inkomstenbelasting tegengaan. "In de praktijk kwam dit neer op het eruit pikken van burgers die hoge zorgkosten, giften of uitgaven voor pensioenvoorziening als aftrekpost opvoerden. Soms werden zij in fraudeonderzoeken betrokken omdat de fiscus hun belastingadviseur bestempelde als 'facilitator' van fraude, als iemand die – mogelijk – misbruik organiseerde", schrijft RTL Nieuws.

Tussen 2012 en 2018 werden ruim 110.000 aangiften inkomstenbelasting geselecteerd onder de codenaam '1043', melden de twee media op basis van vertrouwelijke gegevens van de Belastingdienst. Wat het bewijs was in deze dossiers voor mogelijke fraude is onduidelijk.

De gedupeerden kregen niet te horen dat ze betrokken waren in een fraudeonderzoek. Aftrekposten werden standaard afgewezen, en bewijzen dat ze wel klopten werden vaak niet geaccepteerd. Volgens RTL Nieuws en Trouw liggen zo’n 18.000 mensen nog altijd onder het vergrootglas.

Een woordvoerder van het ministerie van Financiën kan inhoudelijk niet ingaan op de beweringen. "We zijn het aan het uitzoeken." Volgens hem gaat er vrijdag een brief naar de Tweede Kamer, maar hij weet niet of alles dan uitgezocht is.

Duizenden gezinnen zijn in financiële problemen geraakt door de toeslagenfraude

De Belastingdienst kwam de afgelopen jaren onder vuur te liggen vanwege de toeslagenaffaire. Daarbij werd de kinderopvangtoeslag van honderden, mogelijk zelfs duizenden mensen, stopgezet.

Veel van die mensen werden onterecht behandeld als fraudeur. Zij kregen te maken met hoge terugvorderingen waardoor zij in grote financiële problemen kwamen.

Als ze bezwaar probeerden te maken, werden ze vaak van het kastje naar de muur gestuurd. Andere ouders zijn alleen al door de manier waarop de wet in elkaar zit hard geraakt omdat er bijvoorbeeld iets mis ging met een bonnetje.

Toenmalig staatssecretaris Menno Snel trad eind vorig jaar af wegens de affaire. Hij is vervangen door de D66-staatssecretarissen Alexandra van Huffelen en Hans Vijlbrief die orde op zaken moeten stellen in dit dossier en bij de fiscus.

Van Huffelen deed al aangifte tegen ambtenaren bij de Belastingdienst wegens mogelijke misdrijven. Het vermoeden bestaat dat gedupeerde ouders slachtoffer zijn geworden van beroepsmatige discriminatie en knevelarij door ambtenaren.

Pieter Omtzigt en Renske Leijten zijn geschokt

Dat de Belastingdienst mogelijk ook bij de aangifte inkomstenbelasting over de schreef ging, is volgens CDA'er Pieter Omtzigt "heel ernstig". Hij en Renske Leijten van de SP houden zich al lange tijd bezig met de toeslagenfraude.

Omtzigt zegt dat ze "al maanden" aan het kabinet vragen of er fraudejachten waren buiten de toeslagen. "Het antwoord is dus ja en waarschijnlijk behoorlijk grootschalig."

Leijten noemt de nieuwe onthulling van Trouw en RTL Nieuws over de werkwijze van de Belastingdienst "angstaanjagend".

Lees meer over de Belastingdienst: