Giften, alimentatie en andere aftrekposten bij belastingaangifte

Met de aangifte voor de inkomstenbelasting van 2024 op komst, is het handig om je alvast een beetje voor te breiden. Bijvoorbeeld door na te gaan of en hoe je gebruik kunt maken van van eventuele aftrekposten. Business Insider behandelt helpt je op weg met een serie artikelen over de belangrijkste aftrekposten voor de belastingaangifte.

In deel 1 hebben we de aftrekmogelijkheden van zorgkosten behandeld en in dit tweede deel bespreken we aftrekposten zoals partneralimentatie en giften aan goede doelen. Ook kijken we naar familiegerelateerde zaken zoals de kinderopvang.

Bekijk het overzicht hieronder:

Partneralimentatie: let op maximale aftrek

Kosten die je betaalt voor partneralimentatie en andere onderhoudsverplichtingen kun je aftrekken van het inkomen in box 1. Het is daarbij niet van belang of de regeling via de rechter of langs informele weg tot stand is gekomen, zolang deze maar door beide partijen is vastgelegd.

Val je in de hoogste schijf van de inkomstenbelasting (met een inkomen boven de 75.518 euro), dan mag je de betaalde alimentatie helaas niet aftrekken tegen het gebruikelijke tarief (49,5 procent), maar geldt het lagere belastingtarief van 36,97 procent in 2024.

In bepaalde situaties is ook een afkoopsom van alimentatie aan je ex-echtgenoot aftrekbaar.

Woning: eigenwoningforfait soms deels aftrekbaar

Woonde je ex-partner het afgelopen jaar in het huis waarvan jij (mede)eigenaar was, dan mag je ook het eigenwoningforfait (een woonbelasting) dat jij hebt aangegeven voor (jouw deel van) het huis aftrekken als betaalde partneralimentatie.

Kun je geen eigenwoningforfait meer aangeven omdat je langer dan twee jaar geleden uit elkaar bent? Geef dan de waarde van jouw deel van de woning en de bijbehorende schuld op in box 3. Je mag een deel van het eigenwoningforfait als betaalde partneralimentatie aftrekken door dit te vermenigvuldigen met jouw eigendomspercentage.

Niet alle kosten zijn aftrekbaar bij alimentatie

De kosten voor een advocaat en een juridische procedure om de alimentatie vast te stellen, aan te passen of stop te zetten zijn helaas niét aftrekbaar. Dat geldt ook voor pensioenrechten die jouw pensioenfonds direct uitkeert aan je ex-partner.

Dit moet je opgeven, als je partneralimentatie krijgt

Ontvang je alimentatie van je ex-partner, dan mag je de kosten die je hebt gemaakt om de alimentatie of afkoopsom te krijgen (of te houden) wél aftrekken. Denk hierbij niet alleen aan het honorarium van de advocaat, maar ook aan incassokosten, telefoonkosten, reiskosten en postzegels. Dit kan een aardige aftrekpost opleveren.

De ontvangen alimentatie moet je op je aangiftebiljet opgeven als inkomen, waarover je belasting moet betalen. Hieronder vallen ook ontvangen afkoopsommen van alimentatie, eigenwoningforfait of de huur die je ex-partner betaalt voor je huurwoning.

Houd er bij het vaststellen van het alimentatiebedrag wel rekening mee dat ontvangen alimentatie invloed kan hebben op eventuele toeslagen.

Kinderalimentatie is géén aftrekpost

Kinderalimentatie is fiscaal neutraal. Ontvang je kinderalimentatie, dan hoef je dat niet aan te geven. Je bent er dus ook geen belasting over verschuldigd. En andersom kun je evenmin betaalde kinderalimentatie aftrekken.

Kinderopvang: geen aftrekpost, maar een toeslag

Breng je je kind één of meerdere dagen per week naar een kinderdagverblijf of geregistreerde gastouder, dan heb je recht op kinderopvangtoeslag. Dit is geen aftrekpost, maar een fiscale tegemoetkoming.

De hoogte van dit bedrag hangt onder andere af van je inkomen, het afgenomen aantal opvanguren en het aantal kinderen dat wordt opgevangen.

Voor de uurprijs geldt wel een maximum. Dit bedrag hangt af van de opvangvorm. Gaat je kind naar:

• Een kinderdagverblijf, dan bedraagt de maximale uurprijs waarover je in 2024 een tegemoetkoming kreeg 10,25 euro.
• Voor gastouderopvang (zowel dagopvang als buitenschoolse opvang) bedraagt het maximale tarief 7,53 euro.
• Voor buitenschoolse opvang ligt de grens op 9,12 euro.

Als je afgelopen méér hebt betaald dan deze maximumtarieven, dan is het bedrag boven die grens voor eigen rekening.

Trouwens, opvang door een au pair valt buiten de kinderopvangtoeslag: deze kosten moet je volledig zelf betalen. Dit geldt ook voor tussenschoolse opvang en opvang door familie of vrienden.

Kindgebonden budget is een tegemoetkoming

Als je minderjarige kinderen hebt en onder een bepaalde inkomens- en vermogensgrens zit, kun je aanspraken maken op het kindgebonden budget. Dat is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming om de kosten voor het levensonderhoud van kinderen te dekken. De bedragen worden jaarlijks aangepast.

Heb je recht op kindgebonden budget, dan word je hier doorgaans automatisch over ingeseind door de Belastingdienst.

Inkomensafhankelijke combinatiekorting

Wie zijn baan combineert met de zorg voor jonge kinderen tot 13 jaar (je kind moet dus geboren zijn na 31 december 2011) heeft mogelijk recht op de inkomensafhankelijke combinatiekorting (IACK).

Om hiervoor in aanmerking te komen gelden wel diverse voorwaarden. Zo moet je inkomen in 2024 hoger zijn geweest dan 6.074 euro. Ook moet je alleenstaand zijn. Heb je wel een partner, dan moet jouw inkomen lager zijn dan dat van je partner.

Giften voor goed doe: let op drempel voor aftrek

In principe zijn giften aan goede doelen fiscaal aftrekbaar van je inkomen in box 1. Val je in het hoogste tarief van de inkomstenbelasting, dan is de aftrek gemaximeerd op 36,97 procent.

Er geldt wel een niet-aftrekbare drempel. Alleen als alle giften over 2024 bij elkaar minimaal 1 procent van je drempelinkomen bedroegen (met een minimum van 60 euro), mag je deze aftrekpost gebruiken. Elke euro die boven de drempel uitkomt is aftrekbaar.

Deze drempel geldt dus niet voor elke donatie afzonderlijk, maar voor alle giften aan goede doelen bij elkaar opgeteld.

Had je bijvoorbeeld vorig jaar een inkomen van 35.000 euro, dan moet je dus in totaal minimaal 350 euro hebben gedoneerd om een deel van de kosten af te kunnen trekken.

... maar aftrek voor giften is niet onbeperkt

Giften inzetten als aftrekpost kan helaas niet ongelimiteerd, want er geldt ook een bovengrens. Je mag niet meer aftrekken dan 10 procent van je drempelinkomen. Voor een inkomen van 35.000 euro is dat dus 3.500 euro.

Van een drempel of maximum is geen sprake als je een periodieke gift doet (zie verderop).

Doe je een gift aan een culturele organisatie, dan mag je bij de berekening deze gift met 25 procent verhogen, met een maximum van 1.250 euro per jaar.

Niet elk goed doel komt in aanmerking voor aftrek

Let op: je gift is alleen aftrekbaar als de instelling een algemeen nut beogende instelling (ANBI) is, zoals een schouwburg, bibliotheek of fonds. Je mag in ruil voor je gift geen tegenprestatie hebben ontvangen.

Contributies aan de voetbal- of tennisclub en deelname aan een loterij zijn bijvoorbeeld niet aftrekbaar, maar de contributie aan een politieke partij wel.

Hoe pakt de fiscale aftrek voor giften concreet uit?

Stel, je had vorig jaar een inkomen van 35.000 euro en deed de volgende drie donaties:

• 200 euro aan het Van Gogh Museum in Amsterdam (een culturele ANBI)
• 200 euro aan het Wereld Natuur Fonds (erkende ANBI)
• 200 euro aan KWF Kankerbestrijding (erkende ANBI)

Het bruto aftrekbare bedrag aan giften is dan 650 euro:

• 250 euro voor het culturele goede doel (200 euro + 25 procent extra) en
• 400 euro voor de andere goede doelen.

Na aftrek van de drempel van 350 euro (1 procent van je inkomen van 35.000 euro) mag je 300 euro in mindering brengen op je inkomen.

Contante bijdrage voor collecte aan de deur is niet aftrekbaar

De Belastingdienst eist wel dat je schriftelijke bewijsstukken van je donatie kunt overhandigen, zoals een bankafschrift of een kwitantie. Contant geld dat je bijvoorbeeld in een collectebus hebt gegooid is dus niet aftrekbaar. Maar heb je de donatie gedaan via een mobiele pinautomaat, dan heb je wel een bewijs en mag je die gift dus wel opvoeren als aftrekpost.

Werk je als vrijwilliger bij een ANBI en zie je af van de vrijwilligersvergoeding, dan mag je deze gemiste vergoeding aftrekken als gift, met een maximum van 2.100 euro. Ook niet-gedeclareerde kosten die je als vrijwilliger voor het goede doel hebt gemaakt, mag je meetellen als gift, mits je daar bonnetjes van hebt.

Periodieke giften: geen drempel, wel maximum

Je hebt niet te maken met een drempel en maximumaftrek voor periodieke giften aan een ANBI die minimaal vijf jaar worden gedaan. Je mag deze dus volledig aftrekken. Deze giften moeten wel schriftelijk worden vastgelegd. Dit hoeft niet bij een notaris; een schenkingsovereenkomst volstaat ook.

Ook donaties aan een vereniging zijn bij een periodieke gift onder voorwaarden aftrekbaar. Voor een gewone gift geldt dat dus niet. Wil je een vereniging steunen, dan kun je dus het best een periodieke gift doen, als je belastingvoordeel wil genieten.

Let wel op: het maximum aan periodieke giften bedraagt 250.000 euro per jaar.

Schenkingen: check de vrijstellingen

Heb je een schenking ontvangen en ben je hierover belasting verschuldigd, dan moet je hierover apart aangifte doen. Dat staat los van de inkomstenbelasting, dus hier gaan we niet verder op in.

Er gelden wel bepaalde vrijstellingen voor schenkingen. De hoogte hiervan hangt af van de relatie tussen schenker en ontvanger. Ook is er een verhoogde eenmalige schenking. Het is slim om je hier vooraf in te verdiepen als je geld wil schenken of een schenking gaat ontvangen.

Erven: hoge vrijstelling voor directe familie

Ook de aangifte voor de erfbelasting staat los van de aangifte voor de inkomstenbelasting, dus daar besteden we hier geen verdere aandacht aan. Net als bij schenkingen heb je recht op een vrijstelling.

Wist je trouwens dat je de kosten voor een uitvaart of crematie mag aftrekken van de erfenis? Wel moet je van deze kosten eventuele uitkeringen van een uitvaartverzekering aftrekken.

Lees meer over aftrekposten voor de belastingaangifte 2024:

• Belastingaangifte 2024: deze zorgkosten kun je gebruiken als aftrekpost