• Het kabinet helpt ondernemers die door de coronacrisis in problemen komen, maar er zijn ook dingen die bedrijven zelf kunnen doen om deze moeilijke periode te overbruggen.
  • Kosten besparen ligt voor de hand. Maak daarbij een onderscheid tussen vaste en variabele kosten.
  • Andere tips zijn het afschrijven van bedrijfsmiddelen over een langere periode, het verkorten van debiteurentermijnen en verlengen van die voor crediteuren.

ANALYSE – Overheidssteun is belangrijk in deze tijden van coronacrisis en het stilleggen van een deel van de economie. Toch liggen er veel mogelijkheden in het bedrijf zelf. Zeker als je je realiseert dat deze crisis anders is dan een conjuncturele.

Bestaande regeltjes als financieringspercentages kunnen weleens op de schop worden genomen, maar daar moet je zelf het initiatief voor nemen. Zaken in eigen hand houden is minstens zo belangrijk. Als je zelf zo veel mogelijk ruimte creëert in jouw geldmiddelen houd je het het langste vol, ook als je van financiering gebruikmaakt.

Ik heb negen mogelijkheden voor ondernemers op een rij gezet. Ze gelden in algemene zin en moeten in specifieke situaties concreet worden gemaakt. Van branche tot branche en van bedrijf tot bedrijf verschillen de noodzaak en de mogelijkheden. Het gaat uiteraard om de toepassing. Maar dit is in grote lijnen waar je aan kunt denken:

1. Maak een liquiditeitsbegroting

In de eerste plaats: maak een liquiditeitsplanning. Een overzicht van alle inkomsten en uitgaven (inclusief btw) voor het komende jaar weergegeven per twee weken, maar liever nog per week. Een liquiditeitsbegroting maak je om pieken te kunnen afvlakken en opvangen.

2. Kostenbesparingen, voorzichtig met personeel

De omzet zal in veel sectoren waarschijnlijk aanzienlijk afnemen. Het is dan goed gebruik kosten te besparen. In dit geval net zo, maar met een verschil: het kabinet wil niet dat er grote werkloosheid ontstaat.

Kostenbesparing via ontslag kan beter worden uitgesteld. Bij gebrek aan omzet kan dan nog op voorraad worden geproduceerd, voorraad die ook weer financierbaar is. Werktijdverkorting heeft de voorkeur.

3. Maak onderscheid tussen vaste en variabele kosten

Variabele kosten zijn kosten die variëren met de omzet. Als de omzet nul wordt door tijdelijke sluiting nemen deze kosten ook af tot nul. Veelal worden alleen de inkoopkosten van de omzet als variabele kosten gezien.

Veel variabele kosten zitten verborgen in wat vaste kosten lijken te zijn. Bijvoorbeeld extra administratie of extra controleprocessen in verband met de grootte van de onderneming. Daar valt veel te besparen.

Vaste kosten variëren niet met de omzet. Hierin snijden heeft op korte termijn weinig zin. Eer ze uitgevoerd zijn, kan de situatie alweer keren. Wel moeten die kosten worden betaald.

Het is beter om in overleg met de leverancier te kijken wat er mogelijk is. Die zal blij zijn dat zijn leveranties door kunnen lopen. Belangrijk is je te realiseren dat deze kosten ook te financieren zijn, helemaal als op voorraad geproduceerd kan worden.

4. Langere levensduur van bedrijfsmiddelen

Tot de vaste kosten behoren ook de afschrijvingskosten. Die worden berekend op basis van leeftijd van het bedrijfsmiddel.

De bedrijfsmiddelen worden bij weinig omzet echter niet of nauwelijks gebruikt. Hierdoor kan de afschrijvingsperiode worden verlengd en de afschrijvingskosten worden verlaagd, waardoor er meer winst overblijft.

Je hoeft in deze periode minder opzij te zetten en dat levert vrije geldmiddelen. Als je de aflossing van een eventuele lening voor het bedrijfsmiddel dan ook opschort (in overleg), kost dat geen liquiditeit.

5. Produceer als het kan op voorraad

Voor een aantal producten, zoals horeca, geldt dit niet, maar andere producten kunnen wel op voorraad worden gemaakt. Normaal gesproken is zo’n voorraad niet financierbaar, omdat geredeneerd wordt dat er geen markt voor is.

In deze bijzondere situatie is daar geen sprake van: er is markt, alleen de toegang wordt verhinderd.

6. Bewaken van doorlooptijden van productie

Leveringen uit bijvoorbeeld China blijven achter of komen met vertraging aan, waardoor productie later start en oplevering wordt uitgesteld. Hierdoor verlengt de productietijd en dus ook de periode tussen het aangaan van de order en het betalen van die order.

Planning en opvolging van het productieproces moet dus ook om financiële reden worden ingericht.

7. Debiteurentermijnen verkorten, crediteurentermijnen verlengen

Hoe korter de betaaltermijn van je debiteur, des te meer geld in kas. Hoe langer die van je crediteur des te meer geld in kas.

Er is echter een verschil met de normale crisissituatie: iedereen wil liquiditeit en voor je het weet onderhandel je met iedereen over verlenging en verkorting van betaaltermijnen. En natuurlijk, daar waar afspraken eenvoudig kunnen worden gemaakt: doen.

Maar daar waar het moeilijker ligt voor beide partijen is de liquiditeitssteun door middel van staatsgegarandeerd krediet zeer bruikbaar.

Het is zeker te overwegen om naar een financier gezamenlijk op te treden, als klant en leverancier. Dit is in sommige gevallen nieuw, maar door vertrouwen of gezamenlijkheid in te zetten wordt meer ruimte gecreëerd dan door positioneel onderhandelen.

8. Vraag borgstellingskrediet aan

De faciliteiten die nu ook van overheidswege worden aangeboden zijn externe geldmiddelen die ter beschikking komen. En dat is nodig; niet alles kan uit de marges van het bedrijf komen. Maak er gebruik van en creëer er zo veel mogelijk ruimte in.

Wees daarbij als het kan creatief en dien verschillende belangen. Het in dienst houden van personeel en het creëren van eindvoorraden is goed voor het beperken van de economische schade, maar je mag er voor beloond worden door aan je behoefte te voldoen: liquiditeit.

Neem bij het bepalen van de financieringsbehoefte de vaste kosten als uitgangspunt. Wees daarbij zuinig en zakelijk met personeelskosten. Als het virus onder controle is, heb je de meest mensen weer hard nodig.

Vergeet ook niet de (minimale) winst bij de financiering: dit is een beloning voor de onderneming die leeft van die winst en is een beloning voor de verschaffers van eigen vermogen. Maar vooral: deze zorgt voor de kracht van de onderneming. Ook als die winst er niet is omdat omzet wegvalt, de geldmiddelen zijn er wel en daar heb je armslag mee.

Varieer met financieringspercentages, dat geeft veel ruimte. Zeker als door de borgstelling veel meer financiering is gedekt ligt hier ruimte. De percentages zijn van oudsher gericht op dekking en dat is bij borgstelling minder aan de orde.

9. Maak gebruik van het bijzonder uitstel van betaling door de Belastingdienst

De site van de Belastingdienst meldt het volgende: “U kunt voor alle aanslagen inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, omzetbelasting (btw) en loonbelasting bijzonder uitstel van betaling aanvragen.”

De regelingen zijn dus al van kracht. Het behulpzame zit niet alleen daarin, maar ook in het feit dat eerst toestemming wordt gegeven en daarna de toetsing plaats vindt. Maak gebruik van de regelingen door uitstel aan te vragen.

Ronald van Tol schreef het boek Cijfers bijten niet over het lezen van een jaarrekening en het begrijpen van een onderneming. Hij is zelfstandig organisatie-adviseur onder de naam Levende Cijfers. Voorheen werkte hij bij Capgemini Management Consultants en was hij kredietanalist bij ABN Amro en Rabobank.