COMMENTAAR – Vooropgesteld, hij deed niks verkeerd. José Manuel Barroso heeft netjes anderhalf jaar gewacht tot zijn verplichte afkoelperiode voorbij was.
Dat is de conclusie van het ethische comité van de Europese Commissie. Het advies van het comité is niet bindend.
Maar de afkoelingsperiode was maar net afgelopen of Goldman Sachs kondigde aan de oud-voorzitter van de Europese Commissie te hebben gestrikt. Barroso wordt niet-uitvoerend voorzitter van de internationale tak van de bank. De Portugees moet Goldman Sachs onder meer van advies voorzien rond de Brexit.
De overstap is omstreden, omdat Goldman Sachs wordt beschouwd als de veroorzaker van de financiële crisis. Bovendien leek de relatie tussen Barroso en de bank al tijdens zijn termijn in Brussel (2004-2014) innig.
Voorgangers
Barroso is zeker niet de eerste prominente EU-figuur die voor de vermaarde zakenbank aan de slag gaat. Ook ECB-president Mario Draghi en ex-commissaris Mario Monti hebben een verleden bij Goldman Sachs, van wie topman Lloyd Blankfein ooit zei dat ze God’s werk deden. Maar de overstap van Barroso komt wel op een ongelukkig moment.
“Een anti-Europees gebaar, met verschrikkelijke repercussies voor de publieke opinie”, noemde de Franse krant Le Monde de carrièreswitch. De Europese Ombudsman Emily O’Reilly vroeg zich af of de regels voor voormalige commissiebestuurders het algemeen belang wel voldoende beschermen.
De ombudsman wees erop dat commissarissen zich volgens de voorschriften ook na de afkoelperiode van achttien maanden integer en terughoudend moeten gedragen. “Elke suggestie dat de geest van de wet wordt genegeerd riskeert het publieke vertrouwen in de EU te ondermijnen”, aldus O’Reilly.
Plan van Wilders
En dat is precies wat er mis is met de timing van Barroso’s overstap. De Europese Unie staat onder druk na de beslissing van de Britse bevolking om voor een Brexit te kiezen. In Nederland zwengelt onder meer Geert Wilders de discussie aan over het Europees lidmaatschap, ook al zijn er flinke kanttekeningen te plaatsen bij zijn plannen.
Door voor Goldman Sachs aan de slag te gaan versterkt Barroso de indruk dat politici in Brussel alleen hun eigen zakken vullen. “Ik ken de EU natuurlijk goed en ik ken de Britse omstandigheden”, aldus Barroso. “Als mijn advies behulpzaam kan zijn, dan ben ik natuurlijk bereid om een bijdrage te leveren.”
Ja, natuurlijk. Liever had hij zich iets langer op de achtergrond gehouden. Dat had de Europese zaak goed gedaan.
Kroes loopt weg
Hoe gevoelig het onderwerp ligt, bleek in juni nog maar eens toen Neelie Kroes wegliep uit een interview.
Naar Kroes loopt overigens nog een onderzoek van het ethische comité van de Europese Commissie, omdat ze een bestuursfunctie op de Bahama's heeft verzwegen toen zij eurocommissaris werd.
Kroes deed in 2004 de belofte dat ze nooit de overstap zou maken naar het bedrijfsleven. “Zelfs niet bij een Bed & breakfast”, klonk het stellig. Inmiddels is Kroes directielid bij softwarebedrijf Salesforce en zit ze in de adviesraad bij taxidienst Uber en Bank of America Merrill Lynch.
Toen een journalist van het Belgische tv-programma Terzake haar met die belofte confronteerde, reageerde Kroes kribbig. “Ik heb mij altijd aan de regels gehouden.” Daarna beëindigde ze het interview.