In een zeldzaam publiek optreden bekritiseerde de vorige Amerikaans president Barack Obama zijn opvolger Donald Trump een dag nadat die zijn Russische ambtsgenoot Vladimir Poetin weigerde te bekritiseren op een controversiële persconferentie.
Obama was in Zuid-Afrika om de jaarlijkse Nelson Mendela-lezing te verzorgen en noemde de naam van Trump niet. Hij laakte ‘sterke-leiderpolitiek’ en zijn inschatting dat intellectualisme dezer dagen niet meer geaccepteerd wordt.
De oud-president greep de lezing aan om te schetsen wat hij ziet als de zorgwekkende trends in de wereld en dan met name in de geopolitiek.
Obama: "Strong man politics are ascendant suddenly. Whereby elections and some pretense of democracy are maintained the form of it. But those in power seek to undermine every institution or norm that gives democracy meaning." https://t.co/OR9B4ki2e9 pic.twitter.com/gxoLS9GJRP
— CBS News (@CBSNews) July 17, 2018
“De politieke stijl van de sterke leider is plots weer populair, waarbij verkiezingen en enige schijn van democratie in stand gehouden worden voor de vorm. De machthebbers zoeken echter naar mogelijkheden om elke institutie of democratische norm te ondermijnen.”
'Persvrijheid onder druk'
Trump trok op zijn beurt weer eens van leer tegen wat hij ziet als "Fake News" doorgaans artikelen of tv-items waarin hij op kritiek kan rekenen. Die opmerkingen kwamen nadat zelfs de vrij rechtse Wall Street Journal Trump bekritiseerde in haar commentaar op de ontmoeting met Poetin in Helsinki. "De persvrijheid ligt onder vuur", zei Obama.
Hij riep zijn toehoorders ook op om xenofobie en 'rabiaat nationalisme' te verwerpen. Landen die een 'doctrine van tribale, raciale of religieuze superioriteit omarmen' raken volgens Obama vroeg of laat betrokken bij een oorlog.
"The fact that countries which rely on rabid nationalism and xenophobia and doctrines of religious or racial superiority... Eventually those countries find themselves consumed by civil or external war," Obama says during keynote speech https://t.co/OR9B4ki2e9 pic.twitter.com/ZrFCagqSuN
— CBS News (@CBSNews) July 17, 2018
"Je kunt best trots zijn op je afkomst en erfgoed zonder mensen met een andere afkomst te vernederen." Ook dat reflecteerde op Trump, die in Europa zei dat het continent haar 'cultuur' verliest wegens immigratiebeleid.
"De mensen die er zo op gebrand zijn om anderen neer te sabelen en zichzelf op te hemelen – zij zijn gewoon angstig."
'Geloof in feiten'
Ook sprak Obama zijn zorgen uit over dat meerdere wereldleiders objectieve waarheden afwijzen. "Je moet geloven in feiten, want zonder feiten bestaat er geen fundament om samen te werken. Helaas wijst een erg groot deel van de wereldpolitiek het hele concept van objectieve waardheid af. Sommigen zuigen vanalles uit hun duim."
Uit een analyse van The Washington Post bleek in mei dat Trump al 3.001 foutieve of misleidende claims had gedaan sinds hij president is geworden.
Obama sloot af met een oproep aan jongeren om actief te blijven binnen een partij en ook hun geloof in democratie niet te verliezen, hoe 'langzaam' en 'frustrerend' het soms ook kan zijn. In het Engels:
"Keep believing. Keep marching. Keep building. Keep raising your voice. Every generation has the opportunity to remake the world. Mandela said young people are capable when aroused of bringing down the towers of oppression and raising the banners of freedom. Now is a good time to be aroused."