- Het ESM, het permanente noodfonds voor eurolanden in de problemen, kan vanaf 2022 ook worden ingezet voor probleembanken.
- Ook Italië is daar na lang dralen mee akkoord. Daarmee gaat de verandering van de rol van het ESM al twee jaar eerder in.
- Minister Wopke Hoekstra van Financiën is “zeer content” met het door hem en al zijn collega’s in de eurozone gesloten akkoord.
Het ESM, het permanente noodfonds voor eurolanden in financiële problemen, kan vanaf begin 2022 worden ingezet als vangnet voor probleembanken in de eurozone. Daarover hebben de ministers van Financiën van de eurozone een akkoord bereikt.
Er lag al een jaar een principe-akkoord op tafel over hervorming van het ESM die vanaf 2024 van kracht zou worden. Voor de nieuwe rol van het ESM, waarvan de ministers van de Eurogroep aandeelhouder zijn, is een verdragswijziging nodig en dat lag politiek moeilijk in Italië.
Nu Rome toch zegt te ratificeren heeft de eurogroep besloten de nieuwe bevoegdheden met twee jaar te vervroegen.
Tot nu toe kan het ESM met leningen alleen landen te hulp schieten, maar straks ook met een kredietlijn de EU-instantie voor de herstructurering van probleembanken en afwikkeling van bankfaillissementen.
Nu hebben de Europese banken een pot hiervoor, het zogeheten gemeenschappelijk afwikkelingsfonds (SRF), maar als vangnet mag het ESM zo nodig bijspringen met leningen.
Minister Hoekstra is 'zeer content'
Minister Wopke Hoekstra is "zeer content" met het akkoord, zei hij na afloop van de videoconferentie. Hij zei te hopen dat banken bij problemen straks aankloppen bij het SRF en niet de belastingbetaler daarmee opzadelen.
Nederland stemt in met de herziening, omdat de banken substantieel hun balansen hebben opgeschoond en voorzieningen getroffen om de risico’s op faillissementen te verminderen. "De voorraad slechte leningen is aanzienlijk omlaag gegaan", zei hij.
Daarnaast zijn aanvullende maatregelen afgesproken voor landen waar het aantal slechte leningen ofwel niet-presterende leningen (npl's) nog verder moet worden gereduceerd. Het gaat vooral om Griekenland en Cyprus.
Banken zijn beter bestand tegen schokken
Hoekstra erkent dat door de coronacrisis "het absoluut waarschijnlijk is dat de npl's zullen toenemen". Veel banken staan hun klanten, zowel bedrijven als particulieren, tijdelijk toe hun leningen niet af te lossen. Het is de vraag hoeveel daarvan ooit wordt terugbetaald.
Maar de banksector is door alle maatregelen zoals hogere buffers sinds de financiële crisis veel beter bestand tegen schokken geworden. "We zijn er zeer op beducht dat we bovenop de coronacrisis niet ook nog een bankencrisis krijgen."
Vorig jaar waren de lidstaten al overeengekomen dat het ESM in de toekomst alleen nog leningen mag verstrekken aan landen met een houdbare staatsschuld. De Eurogroep krijgt ook meer te zeggen over hulpprogramma's zoals die waarmee Griekenland de afgelopen jaren op de been is gehouden.
Eurogroepvoorzitter Paschal Donohoe zei dat het aangepaste ESM-verdrag in januari wordt getekend en dan door de nationale parlementen moet worden goedgekeurd. Het akkoord wordt op 11 december aan de EU-leiders voorgelegd.