“Voor 2019 staat de seinen op groen.”
Financieel topman Roger Dassen van chipmachinemaker ASML is woensdag goed geluimd bij de presentatie van de kwartaalcijfers. Hij zegt dat veel klanten hebben aangegeven voor hogere volumes te gaan.
ASML verwacht een toenemende vraag naar alle soorten chips nu in steeds meer apparaten chips worden gebruikt door de opmars van het internet of things en meer toepassingen in onder meer auto’s.
Het Veldhovense bedrijf heeft in het derde kwartaal meer omzet en winst behaald dan een jaar eerder.
De opbrengsten stegen naar 2,8 miljard euro, van 2,5 miljard euro een jaar geleden. De nettowinst klom van 557 miljoen naar 680 miljoen euro.
Dat kon beleggers bekoren: het aandeel ASML steeg bijna 5 procent na opening van de Amsterdamse beurs. Volgens analisten zorgen de goede resultaten voor geruststelling, omdat de chipsector de laatste tijd onder druk staat.
De brutowinstmarge, een belangrijke indicator voor de winstgevendheid, was 48,1 procent. Dat was net als de omzet licht boven de gemiddelde verwachting van analisten.
"Dat is vooral te danken aan de kracht van ons meest gangbare product en de serviceverlening, maar ook aan het steeds beter op gang komen van de productie van onze EUV-machines", zegt ASML-topman Peter Wennink tegen het Eindhovens Dagblad.
In het derde kwartaal verkocht ASML vijf van deze machines, die meer dan 100 miljoen euro per stuk kosten. En er kwamen vijf nieuwe orders bij.
"We verwachten dit jaar in totaal achttien EUV-machines te leveren aan onze klanten en volgend jaar dertig", aldus Wennink.
EUV-technologie
ASML heeft jarenlang geïnvesteerd in de ontwikkeling van EUV-chipmachine. EUV is een technologie die chipfabrikanten in staat stelt op grote schaal kleinere, maar krachtigere chips te maken. Hoe werkt het?
Chips ‘bakken’ begint met een laser die via een speciale glasplaat met een patroon een ronde schijf silicium belicht. Dat is een kristal ontstaan uit zand en de grondstof van elke halfgeleider, zoals die te vinden is in een telefoon of computer.
Op deze schijf is een laag aangebracht die reageert op licht. Door deze belichting ontstaat er op de schijf, ook wel een wafer genoemd, een patroon van elektrische circuits.
De machine bewerkt de schijf niet één maar wel dertig keer, en bouwt zo een driedimensionale chip van dertig laagjes bovenop elkaar. Het is een bijzonder nauwkeurig proces. De lagen moeten exact op elkaar passen, anders kunnen ze niet met elkaar communiceren.
De kunst is om de afstand tussen de lijntjes in het patroon te verkleinen. Dat is cruciaal voor de hoeveelheid informatie en rekenkracht die uiteindelijk in een chip kan. Vijftien jaar geleden konden chipmachines lijntjes op siliciumschijven produceren van 80 nanometer breed. Inmiddels is die dikte gedaald tot enkele tientallen nanometers.
Dat is ook de reden dat de rekenkracht van een desktop-computer nu in je broekzak past in de vorm van een smartphone.
Kortere golflengte
Er is echter een beperkende factor, namelijk de golflengte van het licht dat je gebruikt. Net als een schilder die een kleiner penseel gebruikt om details te schilderen, kun je met een kleinere lichtgolf meer lijntjes kwijt op een chip.
De huidige generatie chipmachines gebruiken ultraviolet licht met een golflengte van 193 nanometer. ASML, dat in 1984 werd opgericht als een joint venture tussen ASM International en Philips, maakt al jaren dergelijke machines en is daarin zijn ze zelfs de grootste ter wereld.
Maar het bedrijf werkt al meer dan tien jaar aan een technologie om de volgende generatie chips te maken die nog weer kleiner zijn. De nieuwste machines maken gebruik van extreem ultraviolet licht (EUV) om lijntjes op een chip te schrijven. Door de korte golflengte van dit licht (13,5 nanometer) kan de afstand tussen de lijntjes tot een minimum worden beperkt.
Overname Cymer
De eerste prototypes van de EUV-machines werden al verscheept in 2011 en 2012. Maar bijna elk kwartaal sindsdien moest topman Peter Wennink van ASML melden dat de ontwikkeling van EUV-machines vertraging op had gelopen.
Dat kwam onder meer door een geschil met het Californische Cymer over patenten, zei Wennink in 2016 tegen het Financieele Dagblad.
Cymer ontwikkelde de lichtbron voor extreem ultraviolet licht voor de nieuwe chipmachines. “We hebben lang gesteggeld over het intellectuele eigendom van hun lichtbron die volledig geïntegreerd is in onze machines. Uiteindelijk hebben we het bedrijf overgenomen en vanaf dat moment gestaag voortgang geboekt. Maar het was drie jaar te laat.”
ASML betaalde in 2012 1,95 miljard dollar voor Cymer.
Sindsdien ligt de ontwikkeling van de EUV-technologie op schema, wat zich vertaald in oplopende winstmarges voor het chipconcern.
Het technologiebedrijf uit Veldhoven rekent erop dat de omzet in het vierde kwartaal verder stijgt naar ongeveer 3 miljard euro, een stuk beter dan de consensus onder analisten. Voor het hele jaar komt de omzet naar verwachting uit op een recordniveau van ongeveer 11 miljard euro.