- Premier Dick Schoof bevestigt dat het kabinet met de asielmaatregelen onder meer grenscontroles wil invoeren vanaf november.
- Ook moeten delen van Syrië weer veilig worden verklaard en wordt de spreidingswet ingetrokken.
- De koepel van Nederlandse gemeenten vreest dat de asielmaatregelen leiden tot chaos.
- Lees ook: Coalitiepartijen eens over asielmaatregelen: kabinet gaat spoedwet uitwerken
Premier Dick Schoof bevestigt in een brief aan het parlement dat het kabinet eruit is: er komen vanaf eind november grenscontroles, en de spreidingswet gaat zo snel als het kan weer van tafel. Deze maatregelen maken onderdeel uit van het asielpakket waar de coalitie het in de nacht van donderdag op vrijdag over eens werd.
Ook wil het kabinet zo snel mogelijk delen van Syrië weer veilig verklaren. Asielzoekers vanuit die veilige gebieden maken dan geen kans meer op asiel in Nederland. Het kabinet wil al afgegeven asielvergunningen van Syriërs uit tot veilig te bestempelen gebieden intrekken, waardoor zij weer terug moeten. Gekeken wordt of dit mogelijk is.
Buitenlandse Zaken stelt een nieuw ambtsbericht op over de situatie in Syrië. Dat moet dit jaar nog klaar zijn en wordt dan overgedragen aan het ministerie van Asiel en Migratie en dat gaat er dan zijn beleid op bepalen, aldus minister Caspar Veldkamp van Buitenlandse Zaken. “Het is een objectief, zorgvuldig opgesteld ambtsbericht en inhoudelijk heb ik daar geen bemoeienis mee.”
Op basis van het huidige ambtsbericht over Syrië uit augustus 2023 worden Syriërs die hier asiel hebben aangevraagd, niet teruggestuurd. Het Hof van Justitie van de Europese Unie in Luxemburg oordeelde begin deze maand nog dat het niet mogelijk is om een deel van een herkomstland veilig te verklaren.
Verder wil het kabinet gemeenten niet meer verplicht om woonruimte te regelen voor asielzoekers met een vergunning, de zogeheten statushouders. Voor hen komt "sobere opvang".
Het pakket wordt behandeld in zowel de Eerste als Tweede Kamer. Eerder wilde het kabinet, met de PVV voorop, het parlement hiervoor nog tijdelijk omzeilen, omdat er sprake zou zijn van een noodtoestand.
Het lukte het kabinet alleen niet om dit argument "dragend" te motiveren, waarna toch besloten werd om het via reguliere wetgeving in te voeren. Wel hebben partijen afgesproken die wetten met spoed te behandelen. Toch spreekt Schoof in zijn brief nog steeds van een "asielcrisis".
Koepel gemeenten: nieuwe asielmaatregelen zorgen voor chaos
Volgens critici is het pakket niet uitvoerbaar, en bovendien onmenselijk. Vooral op het terugsturen van Syriërs en het sober opvangen van statushouders is kritiek.
Het kabinet creëert naar verwachting chaos met de nieuwe asielmaatregelen, zegt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). "Met negatieve effecten voor alle inwoners van onze dorpen en steden."
De VNG heeft grote vraagtekens bij de effectiviteit en uitvoerbaarheid van de plannen waarmee het kabinet vrijdag heeft ingestemd, zegt de vereniging.
In het akkoord staat onder meer dat er vanaf eind november grenscontroles komen en de spreidingswet zo snel mogelijk weer van tafel gaat.
De nieuwe asielplannen waarmee het kabinet heeft ingestemd, zijn voor wethouders in het land "onverteerbaar". Volgens de Wethoudersvereniging worden gemeenten aan hun lot overgelaten. "We hebben heel veel geïnvesteerd om de komst van de spreidingswet te realiseren en nu wordt die wet teruggedraaid", zegt directeur Jeroen van Gool. "Op deze manier kun je niet spreken van een betrouwbare overheid."
"We hebben het hier over een hele kwetsbare doelgroep, die er nu eenmaal is", aldus Van Gool. "Wethouders moeten dit weer uitleggen, dat baart ze veel zorgen."
Volgens Van Gool is dit het zoveelste voorbeeld waarbij het kabinet wethouders opzadelt met problemen. "Ze komen steeds weer met iets nieuws. Dit is de druppel die de emmer doet overlopen."
Alle maatregelen vanuit Den Haag worden afgewenteld op de verantwoordelijk wethouders, meent de directeur. "Of het nu gaat om stikstof, woningbouw, herstel van de toeslagenaffaire. Dit is voor wethouders onuitlegbaar en op deze manier komt het Rijk tegenover de gemeenten te staan." De vereniging wil hierover eind november op het jaarcongres met haar leden in gesprek, zegt Van Gool.
Schoof wil zich nog net uitspreken over effect asielmaatregelen
Het moet nog blijken welk effect het pakket van asielmaatregelen heeft op het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt, zei premier Dick Schoof vrijdagmiddag bij zijn persconferentie. Hij weigerde meermaals om hier een cijfer op te plakken. Dat is "afwachten" volgens de minister-president. "Het is moeilijk om de asielinstroom een-op-een te herleiden tot de maatregelen die je neemt."
De premier durft wel in algemene termen te voorspellen dat het pakket tot een "vermindering van de instroom en een vermeerdering van de terugkeer" zal leiden. Hij wil alleen niet zeggen of het hier om honderden of duizenden mensen gaat. "Grip is meer dan alleen maar een getal", aldus Schoof.
Op de vraag welke specifieke maatregelen effect hebben op het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt, wil de minister-president eveneens geen antwoord geven. Schoof houdt vol dat het "samenhangende pakket" de instroom omlaag zal brengen.