Van popcornlong tot smartphoneduim. De lijst werkgerelateerde aandoeningen is lang en divers. Volgens het RIVM worden elk jaar zo’n 50.000 mensen ziek door hun werk. Jaarlijks overlijden nog eens 3.000 werknemers aan een beroepsziekte.
De inspectie SZW – voorheen de Arbeidsinspectie – heeft al aangekondigd meer werk te gaan maken van ziekmakende werkplekken. Werkgevers die hun mensen onvoldoende beschermen, kunnen op stevige sancties rekenen.
Maar er zijn meer en betere redenen om ziekmakende werkplekken op te sporen en aan te pakken. Arjan Hendriksen vertelt hoe je dit systematisch en doelgericht doet.
Ziekmakende werkplekken komen overal voor
Bij beroepsziekten denk je al snel aan bedrijven waar veel met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt. Maar ook in een kantooromgeving kunnen mensen ziek worden van hun werk. Overspannenheid en burn-out zijn hier de grootste boosdoeners.
Onder beroepsziekten verstaan we alle aandoeningen die ontstaan door blootstelling op het werk aan psychologische of fysieke overbelasting, gevaarlijke stoffen, extreme hitte of kou, lawaai, gevaarlijke stoffen, straling en dergelijke. Beroepsziekten komen het meest voor in de bouwnijverheid, direct gevolgd door het onderwijs.
Hoge verborgen kosten
Beroepsziekten hebben vaak een langdurig verzuim tot gevolg. In de helft van de gevallen duurt het verzuim langer dan drie maanden. Misschien heb je een verzekering voor de loonkosten die je moet doorbetalen.
Maar wat je niet vergoed krijgt, bedraagt een veelvoud hiervan. De kosten van het inhuren van een tijdelijke kracht, kosten van inwerken, productieverlies door vertraging, papierwerk en andere rompslomp.
Voorkomen van beroepsziekten is dus echt heel veel beter dan genezen. Preventie moet je dan ook niet zien als een kostenpost, maar als een investering in productiviteit en continuïteit.
Houd ogen en oren open
Gezondheidsrisico’s kun je alleen wegnemen als je ze kent. Maak daarom serieus werk van de periodieke Risico Inventarisatie & Evaluatie (RIE). De Arbodienst kan jou hierbij goed helpen. Zij zijn erop getraind risico’s te herkennen waar jij misschien overheen kijkt of die je onderschat.
Luister ook goed naar je eigen medewerkers en word nooit boos als een medewerker zijn fouten meldt of “klaagt” over zijn of haar werksituatie. Kijk ook eens kritisch naar het ziekteverzuim. Zit daar een patroon in? Zijn er afdelingen die sterk afwijken van het gemiddelde? Zo kom je op het spoor van mogelijke oorzaken van beroepsziekten.
Risico’s verminderen
Als je de gezondheidsrisico’s in kaart hebt gebracht, kun je ze op vier niveaus te lijf gaan.
1. Elimineer de bron van het gezondheidsrisico. Vervang bijvoorbeeld gevaarlijke stoffen door een veiliger alternatief. Ruil lawaaiige machines in voor stille.
2. Pas collectieve maatregelen toe. Kun je de bron niet wegnemen? Neem dan maatregelen die alle medewerkers beschermen. Denk aan geluidsdempers, betere ventilatie, goede klimaatbeheersing, beschermkappen op machines.
3. Neem individuele maatregelen. Pas de werksituatie aan van werknemers die risico lopen. Pas bijvoorbeeld taakroulatie toe bij eentonig werk. Beperk het gewicht dat iemand moet tillen.
4. Verstrek persoonlijke beschermingsmiddelen. Soms is de werksituatie niet veiliger te maken. Dan blijft er een oplossing over: persoonlijke beschermingsmiddelen zoals beschermende kleding, stofmaskers, helmen en schoenen met stalen neuzen. Meer over persoonlijke beschermingsmiddelen als laatste maatregel lees je hier.
Laatste nieuws: De FNV wil dat de arbeidsinspectie meer werk maakt van het bestrijden van beroepsziekten. Dat zegt FNV-voorzitter Ton Heerts in het NCRV- programma ‘Altijd Wat Monitor’, dat onderzoek deed naar beroepsziekten. Momenteel loopt er bij de Internationale Arbeidsorganisatie ILO een klacht van de Nederlandse vakbeweging over de huidige werkwijze en bezetting van de Arbeidsinspectie.
Arjan Hendriksen is manager risicobeheersing van Interpolis. In een reeks bijdragen laat hij bedrijven zien hoe ze doordacht kunnen omgaan met risico’s. Interpolis is partnerexpert van Z24.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl