- Het Amerikaanse hedgefonds Archegos bouwde forse belangen op in aandelen via zogeheten ’total return swaps’.
- Hierbij bezat Archegos de aandelen voor het grootste deel niet zelf.
- Een optie-expert legt uit hoe dergelijke contracten in elkaar zitten.
In de nasleep van de instorting van het Amerikaanse hedgefonds Archegos lijden zakenbanken miljardenverliezen.
Klinkende namen als Goldman Sachs, Morgan Stanley, UBS, Deutsche Bank, Credit Suisse, Nomura, Wells Fargo en Mitsubishi UFJ Financial worden geraakt.
Maar hoe kon Archegos, dat zo’n 5 tot 10 miljard aan privaat vermogen beheert, enorme belangen opbouwen in grote, beursgenoteerde Amerikaanse bedrijven?
Het antwoord ligt bij financiële constructies met derivaten, waaronder zogenoemde total return swaps en contracts for difference.
Speculeren met total return swaps
Een zogenoemde total return swap is in essentie een afspraak tussen twee partijen, waarbij de ene speler de andere betaalt om te kunnen meeliften op de koersbeweging van een belegging zonder die belegging daadwerkelijk in bezit te hebben.
"Als ik de bank ben en jij bent de klant en je wilt 1 miljoen stuks van een bepaald aandeel hebben, maar daar niet zelf voor betalen, dan moet je dat geld op een of andere manier lenen van de bank. Dan ontstaat er een overeenkomst tussen de bank en de klant", vertelt oprichter Felix Frey van adviesbureau Options Geek. Frey was 20 jaar actief als derivatenhandelaar op Wall Street.
Wat er gebeurt in het bovengenoemde scenario is dat de bank de 1 miljoen aandelen koopt namens de klant. De klant is vervolgens verantwoordelijk voor de gevolgen van de verdere koersontwikkeling.
"Stel de bank koopt een aandeel bij een koers van 100 dollar en vervolgens stijgt het aandeel naar 110 dollar. Dan maakt de klant 10 dollar winst. Als het aandeel echter zakt naar 90 dollar, maakt de klant 10 dollar verlies. Dat verlies moet de klant aan de bank terugbetalen", legt Frey uit.
De klant draagt dus het risico van een koersstijging- of daling. De bank neemt een kredietrisico op zich. En kan dus terugbetaling eisen van de klant op het moment dat die koersverliezen lijdt.
Dat laatste was het geval bij Archegos. Banken vroegen geld terug van het hedgefonds via zogeheten 'margin calls', maar daarop gaf het hedgefonds niet thuis.
In totaal ging het om kredietrisico's voor de banken van zo'n 50 miljard dollar. Voor dat bedrag hadden banken dus namens Archegos aandelen gekocht.
Wat hierbij een grote rol speelde is het hefboomeffect dat potentiële winsten en verliezen uitvergroot. Als Archegos bijvoorbeeld zelf 1 aandeel kocht van een bedrijf, kochten banken er volgens de bovengenoemde constructie nog eens 7 stuks bij voor het hedgefonds, meldde The Financial Times.
Contracts for difference (CFD)
Een derivatencontract dat enigszins lijkt op de bovengenoemde total return swaps zijn zogeheten contracts for difference (CFD). Hierbij maken twee partijen een afspraak, waarbij de ene partij de andere het verschil in waarde verschuldigd is tussen het moment van het afsluiten en het aflopen van het contract.
In Europa mogen particuliere beleggers handelen in CFD-contracten, al zijn er in Nederland bijvoorbeeld restricties opgelegd door toezichthouder AFM. In de VS kunnen particulieren niet handelen in CFD's.
Het hoge risicogehalte én de ondoorzichtigheid van total return swaps en CFD's maken dit type derivatencontracten populair bij speculatieve beleggers die niet willen dat andere marktpartijen weten dat ze (indirect) grote belangen nemen in beursgenoteerde bedrijven, totdat de speculanten daar zelf iets over willen zeggen.
In het geval van Archegos kon een hedgefonds dat primair familievermogen beheert zeer grote posities opbouwen in beursgenoteerde bedrijven zonder dit ooit publiekelijk te hoeven melden.