Donald Trump is er in zijn campagne altijd duidelijk over geweest: vrijhandel is slecht voor de Amerikaanse economie, omdat banen verdwijnen naar lagelonenlanden.
In zijn eerste toespraak sinds zijn verkiezingsoverwinning – een YouTube-video van 2,5 minuut op 21 november – begon de aanstaand president dan ook meteen over dit punt. Nadat hij ingezworen is, wil Trump het Trans-Pacific Partnership terugdraaien. Dat is een vrijhandelsverdrag tussen twaalf landen rondom de Stille Oceaan.
Trump noemt TPP “een ramp voor ons land”. Eerder liet hij zich al negatief uit over NAFTA, de vrijhandelszone tussen Canada, de VS en Mexico, waardoor miljoenen banen naar het buitenland zouden zijn verdwenen.
Apple-fabriek in de VS
Trump wil banen terugbrengen naar de VS, zodat Amerikanen weer aan het werk kunnen bij Amerikaanse bedrijven. De vastgoedmiljardair richtte zijn pijlen onder meer op techgigant Apple.. Die laat zijn producten voornamelijk door de Taiwanese fabrikant Foxconn maken.
“Ik ga zorgen dat Apple zijn computers en iPhones in ons land gaat maken en niet in China. Hoe helpt het ons als ze het in China maken?”, aldus Trump begin dit jaar. In een telefoongesprek met topman Tim Cook van afgelopen week herhaalde hij dat standpunt nog eens. Hij hintte daarbij op forse belastingvoordelen voor Apple om de iPhone-maker aan te sporen een fabriek in de VS te bouwen.
Hoe realistisch is dat plan van Trump? Wordt bijvoorbeeld de iPhone niet onbetaalbaar als de productie in de VS plaatsvindt?
iPhone-prijs gaat omhoog
Fabrikant Foxconn heeft precies dat scenario onlangs onderzocht, berichtte Nikkei Asian Review eerder deze maand. "Een iPhone in de VS maken, betekent dat de kosten meer dan verdubbelen", aldus een anonieme bron tegenover de Japanse zakenkrant.
Het kost Apple nu ongeveer 225 dollar om een iPhone 7 met 32GB aan opslag te produceren, schat marktonderzoeker IHS Markit. Dat is omgerekend zo'n 211 euro. Een ruime verdubbeling betekent een kostprijs van zo'n 500 dollar.
Dat is iets minder dan waar Andrew Rassweiler van IHS op uitkomt. Hij schat dat de kostprijs van een volledig Amerikaanse iPhone uitkomt op 600 dollar.
"Als de materialen alleen al 600 dollar kosten, dan is het logisch dat diezelfde iPhone in de winkel misschien 2000 dollar kost", zei hij tegenover Marketplace. Ter vergelijking: de verkoopprijs van de iPhone 7 (32GB) bedraagt nu 649 dollar in de VS en 769 euro in Nederland.
MIT Technology Review is iets minder pessimistisch. Als Apple de losse componenten (zoals het scherm, de processor en de camera) importeert naar de VS en de iPhone daar in elkaar laat zetten, dan gaan de kosten omhoog met zo'n 5 procent. Als ook de componenten in de VS gemaakt worden, dan komt er nog eens 30 tot 100 dollar bij, afhankelijk van hoe concurrerend de Amerikaanse fabrikanten kunnen zijn.
De kostprijs komt dan uit op ongeveer 340 dollar. Als je dat verrekent met de huidige winkelprijs, dan zal een volledig Amerikaanse iPhone in Nederland zeker meer dan 1000 euro kosten.
Te weinig arbeiders
Hoe dan ook: als Trump slaagt in zijn opzet gaat de prijs van de iPhone omhoog. Arbeid is in de VS nu eenmaal duurder dan in Azië. En dan houd je nog niet eens rekening met een van de belangrijkste hindernissen: hoe kom je in hemelsnaam aan voldoende werknemers?
IHS-analist Dan Panzica, die voorheen werkzaam was voor Foxconn, schat dat er meer dan 150 duizend Chinese werknemers bezig zijn met de productie van de componenten en de telefoons zelf.
"Als je al het personeel van General Electric, General Motors en Ford bij elkaar optelt, dan is het nog steeds 20 procent minder dan het aantal werknemers bij de vier Foxconn-fabrieken", zegt hij tegen Business Insider. "Welke stad kan een fabriek van 60.000 werknemers aan?"
Daarnaast merkt Panzica op dat dergelijke elektronica nooit volledig in de VS is gemaakt. Het terughalen van de productie betekent dat je vanuit het niets de hele productieketen op moet zetten die de afgelopen decennia in Azië is ontstaan. "Om zo'n infrastructuur te bouwen in de VS is heel, heel moeilijk."