Er zitten toch tanden in de bek van het Brusselse monster. Jarenlang konden
landen met een te hoog begrotingstekort wegkomen met een halve waarschuwing
en wat vaderlijke woorden.
Maar Griekenland heeft het zo bont gemaakt dat de Europese politici niet
langer kunnen wegkijken.
Onder curatele
De Grieken komen min of meer onder curatele te staan van Brussel, zo maakte
eurocommissaris Jaoquín
Almunia woensdag 3 februari bekend. De Europese Commissie eist
structurele hervorming van het financieel-economische beleid van de Grieken.
Al in 2012 moet het begrotingstekort, dat in 2009 nog bijna 13 procent van het
bbp bedroeg, weer onder de voorgeschreven 3 procent zitten. De Grieken
moeten regelmatig rapporteren over de voortgang van dit proces. (Een
overzicht van alle maatregelen staat op de site
van de EU.)
De Europese ministers moeten deze maatregelen nog goedkeuren. Maar anders dan
bij eerdere pogingen van de Commissie om landen aan te pakken, is de
verwachting dat de ministers de maatregelen niet zullen afzwakken. Misschien
scherpen de ministers de eisen zelfs nog wel aan, als ze vinden dat
Griekenland nog wat harder mag worden aangepakt.
Stabiliteitspact
Toch gaat de Commissie al flink ver. Om dat te zien moet ik (helaas, ik doe
het ook niet graag), naar de juridische teksten over het Stabiliteitspact in
het Verdrag
van Lissabon. Artikel 126 beschrijft hoe eurolanden met een te hoog
tekort en een te hoge staatsschuld moeten worden aangepakt.
Die aanpak heeft verschillende, precies omschreven stappen. Eerst krijgt zo’n
land een formele waarschuwing. De Commissie schrijft een rapport over het
'buitensporige tekort' van de lidstaat en legt dat voor aan de Raad van
Ministers. Die kunnen dan besluiten het land een niet-openbare 'aanbeveling'
te geven om de zaakjes binnen een bepaalde periode op orde te brengen.
Slaagt de lidstaat daar niet in, dan volgt stap twee. De Raad besluit om de
aanbevelingen openbaar te maken. Het land wordt aan de Europese schandpaal
genageld.
Tot nu toe waren dat de twee stappen die de Europese politiek - vaak nog met
grote aarzeling - zette. Niet bepaald indrukwekkend. Geen wonder dat
lidstaten het oordeel van Brussel vaak voor kennisgeving aannamen.
Maar woensdag 3 februari zette Almunia de volgende stap. Hij stelde Artikel
126 lid 9 in werking. Dat luidt als volgt:
"Wanneer een lidstaat blijft verzuimen uitvoering te geven aan de
aanbevelingen van de Raad, kan de Raad besluiten de betrokken lidstaat aan
te manen binnen een voorgeschreven termijn maatregelen te treffen om het
tekort te verminderen in de mate die de Raad nodig acht om de situatie te
verhelpen. In dat geval kan de Raad de betrokken lidstaat verzoeken volgens
een nauwkeurig tijdschema verslag uit te brengen, teneinde na te gaan welke
aanpassingsmaatregelen die lidstaat heeft getroffen."
Door artikel 126.9 in werking te stellen, maakt de Commissie zich klaar voor
de volgende stap. Het gevreesde artikel 126.11! Daarmee kan Griekenland echt
pijn worden gedaan.
Forse geldboetes
De Europese Investeringsbank kan dan kredietverlening opschorten. Griekenland
kan worden verplicht om renteloos geld te deponeren in Brussel. En
uiteindelijk kan de Europese Raad forse geldboetes opleggen. Griekenland mag
bij de besluiten daarover niet meestemmen.
Van deze vernederende en kostbare straffen is Griekenland nog maar één stap
verwijderd.
Je zou bijna hopen dat de Grieken er nog één keer een potje van maken. Dan zal
artikel 126.11 voor het eerst worden gebruikt. En als het eenmaal uit het
plastic is gehaald, krijg je het er niet meer in.
Andere eurolanden zullen dan ook serieus rekening moeten houden met de
mogelijkheid van boetes. Want als Griekenland er een krijgt, dan moet dat
ook mogelijk zijn voor Spanje of Frankrijk. Het Stabiliteitspact gaat
eindelijk echt werken.
Misschien ben ik te hoopvol. Maar als er iets goeds kan komen uit Griekse
tragedie, dan is het dat Brussel eindelijk de middelen gebruikt om zich
misdragende lidstaten tot de orde te roepen.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl