Hij had wel even gebeld met enkele van z’n voorgangers, verklaarde topman Jan
Hommen maandag 26 oktober. De aankondiging van financiële gigant ING dat de
combinatie van bankieren en verzekeren wordt verlaten, is dan ook van
historische betekenis.
ING werd begin jaren negentig uit de grond gestampt als fusieproduct van de
Postbank, de NMB en verzekeraar Nationale-Nederlanden. Door een reeks
buitenlandse overnames groeide ING uit tot het grootste financiële concern
van Nederland, met een balanstotaal dat in 2008 ruim twee keer het bruto
binnenlands product van Nederland bedroeg.
Groot en groter
De logica achter ING’s groei was tweevoudig. Binnen de Nederlandse bank- en
verzekeringswereld heerste in de jaren negentig de overtuiging dat alleen
financiële reuzen zelfstandig konden overleven. De vorming van de interne
Europese markt en de voortschrijdende globalisering leidden tot een rotsvast
geloof: eten voordat je gegeten wordt, was het devies.
Daarnaast meenden aanhangers van de combinatie van bankieren en verzekeren dat
je meerwaarde kon scheppen door bijvoorbeeld verzekeringspolissen via
bankkantoren te verkopen, en spaargeld op te halen via je verzekeringstak.
Te ingewikkeld
Hommen en zijn rechterhand Koos Timmermans, verantwoordelijk voor het
risicobeheer, namen maandag definitief afscheid van de combinatie van
bankieren en verzekeren. ING is tot de ontdekking gekomen dat je niet per se
een verzekeraar hoeft te bezitten om bankproducten via een verzekeraar te
slijten en vice versa.
Ook heeft ING van de kredietcrisis geleerd dat de voordelen van
bankverzekeren, als het erop aankomt, niet opwegen tegen de nadelen. Vooral
de complexiteit van het concern, die het lastig maakte de financiële stromen
binnen het bedrijf optimaal te controleren, zorgde ervoor dat ING afgelopen
jaar extreem kwetsbaar werd in de kredietcrisis.
Op de rigoureuze simplificatie die Hommen wil doorvoeren, valt dus weinig af
te dingen.
Risico voor Bos
De afsplitsing van de verzekeringtak en het vermogensbeheer maakt ING
kleiner, maar allerminst klein. In de projectie van Hommen groeit de bank op
eigen kracht door, zodat in 2013 een balanstotaal van 970 miljard euro in de
boeken staat. Daarmee blijft ING bij de top 15 van Europese banken.
Bang dat ING op termijn een hapklare overnameprooi wordt voor buitenlandse
banken hoeft Hommen dus niet te zijn. Interessanter is dat ING een omvang
wil houden, waarmee het concern ruim anderhalf keer zo groot blijft als de
Nederlandse economie.
Vraag die daarbij voor minister Bos van Financiën resteert, is of ING in
absolute zin een risico vormt voor de Nederlandse staat, mocht zich een
nieuwe grote financiële crisis voordoen.
Hommen zelf benadrukte maandag dat een zekere schaalgrootte essentieel is voor
ING. Zo kun je Nederlandse bedrijven die internationaal zaken doen bedienen,
en omgekeerd, buitenlandse bedrijven naar de Nederlandse markt trekken. De
discussie over de lusten en lasten van superbanken is daarmee uiteraard niet
gesloten.
De erfenis van Kist
Hommen schuift Nationale-Nederlanden, één van de founding fathers
van ING, aan de kant. Maar hij breekt vooral het werk van voorganger Ewald
Kist af.
Verzekeringsman Kist was tussen 2000 en 2004 topman van ING en gold als
drijvende kracht achter twee grote Amerikaanse overnames. Met de inlijving
van de Amerikaanse financiële reuzen Aetna en Reliastar werd ING in de VS
een grootmacht als verzekeraar. Die positie geeft ING definitief op.
Op last van eurocommissaris Neelie Kroes moet Hommen nog meer onderdelen
verkopen. Op de Nederlandse thuismarkt snijdt ING een aparte bank uit het
concern, die in de verkoop gaat. En in de VS gaat internetspaarbank ING
Direct in de etalage.
ING Direct was in de Verenigde Staten in 2008 dé grote bron van onrust bij
ING. Als internetbank had ING in de VS miljarden spaargeld opgehaald. Maar
ING Direct zag te weinig mogelijkheden om zelf hypotheken te verstrekken in
de Verenigde Staten. Gevolg was dat ING Direct vanaf 2006 fors ging beleggen
in opgeknipte pakketjes van hypotheken. Juist dit laatste werd ING bijna
fataal, toen de Amerikaanse huizenmarkt in rap tempo verzwakte.
Minister Bos moest afgelopen januari bijspringen door het risico op ING's
Amerikaanse probleemhypotheken deels af te dekken, omdat het concern op
financiële markten als aangeschoten wild gold.
Exit Amerika
Door ING Direct in de Verenigde Staten weg te doen, slaat Hommen twee vliegen
in één klap. Hij hoeft zich niet meer te bekommeren om het groeipotentieel
van de Amerikaanse huizenmarkt. Tegelijk maakt de topman een duidelijke
keuze door zowel de verzekerings- als de bankactiviteiten in de VS op te
doeken.
ING wordt een grote, Europese bank. Bye, bye America.
Lees ook:
Old
Boys beslissen over lot ING
Te
koop: zesde bank van Nederland
ING
mag niet stunten met spaar- en hypotheektarieven
Bos
spekkoper bij splitsing ING
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl