- De VS lijkt aan te sturen op een vredesplan voor Oekraïne dat voldoet aan veel van de wensen van de Russische president Poetin.
- De Amerikaanse minister van Defensie vindt dat Rusland veroverd grondgebied moet kunnen houden en dat Oekraïne geen NAVO-lid mag worden.
- Bovendien moet Europa in z’n eentje troepen leveren om een eventuele vredesregeling te handhaven.
- Lees ook: Rusland voert schaduwoorlog tegen de NAVO gestaag op: steviger antwoord is nodig, volgens militaire experts
Oekraïne moet door Rusland bezet grondgebied en zijn wens om lid te worden van de NAVO opgeven, zegt de Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth. Een vredesakkoord tussen Oekraïne en Rusland moet worden bewaakt door militairen uit Europese landen en hun bondgenoten.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky houdt nog altijd vol dat Oekraïne alle bezette delen van Oost- en Zuid-Oekraïne en ook het schiereiland de Krim terug wil. Maar tegelijkertijd zinspeelt hij er ook op dat dat onhaalbaar is. Ongeveer een vijfde van het land is in Russische handen.
De Amerikaanse president Donald Trump wil aan de onderhandelingstafel een eind maken aan de drie jaar durende oorlog, onderstreepte Hegseth. Europese bondgenoten hoopten dat Trump harder zou willen optreden tegen Rusland om het zo tot vredesbesprekingen en een niet al te ongunstige vrede voor Oekraïne te dwingen.
De VS willen nog altijd “een soeverein en welvarend Oekraïne”, verzekerde Hegseth. Rusland wil Oekraïne goeddeels ontwapenen en er een bufferstaat van maken onder zijn invloed.
"We kunnen alleen een duurzame vrede bereiken met een realistisch beeld van het slagveld", hield Hegseth een kleine vijftig collega's in Brussel namens Trump voor. Allereerst moet iedereen beseffen dat het "onrealistisch" is dat Oekraïne zijn vroegere grondgebied kan terugkrijgen. Ook lidmaatschap van de NAVO, zoals Oekraïne is beloofd, is "geen realistische uitkomst van de onderhandelingen".
In plaats daarvan moeten troepen van bondgenoten volgens Hegseth Oekraïne beschermen tegen een eventuele nieuwe Russische aanval. Maar de VS doen niet aan zo'n vredesmacht mee, en die mag ook niet onder NAVO-vlag opereren. Als de vredestroepen worden aangevallen, kunnen ze geen beroep doen op de bescherming van de VS en de rest van de NAVO, zoals het bondgenootschap normaliter verzekert.
De hulpverplichting van het vermaarde 'artikel 5' uit het NAVO-verdrag zal voor hen niet gelden, zei Hegseth. NAVO-bronnen onderstrepen steevast dat zo'n Europese missie niet zonder materieel, inlichtingen en logistieke hulp van de VS kan.
Amerikaanse steun in ruil voor waardevolle grondstoffen
De Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent brengt intussen een bezoek aan Kyiv om te spreken over de waardevolle delfstoffen, waaronder zeldzame aardmetalen ter waarde van omgerekend 485 miljard euro, waaraan Oekraïne rijk is. De Amerikaanse regering van Trump ziet die als prijs voor steun aan Oekraïne.
Zelensky heeft aangegeven dat zijn land Amerikaanse steun in de oorlog met Rusland zou kunnen kopen met natuurlijke hulpbronnen van het land. Volgens Zelensky heeft Bessent een conceptovereenkomst gepresenteerd en hopen de twee landen later deze week definitief een deal te kunnen bereiken over de grondstoffen.
Volgens Bessent kan de deal over de grondstoffen Oekraïne een "veiligheidsschild" geven als de oorlog voorbij is en zou die onderdeel zijn van een bredere "vredesdeal". Hij vertelde niet wat er nog meer in die overeenkomst zou staan, maar Zelensky heeft eerder al gesuggereerd dat Amerikaanse bedrijven "lucratieve" contracten zouden kunnen krijgen voor de wederopbouw van het land.
Bessent benadrukte ook dat zijn aanwezigheid in Kyiv laat zien dat de oorlog in Oekraïne een "topprioriteit" is voor de Amerikaanse regering en dat de VS aan de zijde van Oekraïne blijven staan.
Trump en Poetin bellen over Oekraïne
Woensdag belde Trump ondertussen met zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin en zij willen dat hun teams "onmiddellijk" beginnen met onderhandelen over de oorlog in Oekraïne. Dat schrijft Trump op Truth Social. De Amerikaanse president zegt direct met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky te bellen om hem te informeren over het gesprek met Poetin.
"We hebben afgesproken om zeer nauw samen te werken en ook elkaars landen te bezoeken", schrijft Trump. Het Kremlin bevestigt dat Poetin Trump heeft uitgenodigd voor een ontmoeting in Moskou. De Russische president zou Trump verteld hebben dat in zijn ogen een "langetermijnoplossing" voor Oekraïne mogelijk is door middel van onderhandelingen.
"Miljoenen mensen zijn gestorven in een oorlog die niet zou zijn gebeurd als ik president was geweest", schreef Trump op zijn eigen platform. "Maar het is wel gebeurd, dus moet er een einde aan komen." De Republikein dankte Poetin voor de "tijd en moeite" die hij in het telefoongesprek had gestoken.
Europese NAVO-landen moeten meer uitgeven aan defensie
NAVO-topman Mark Rutte deed woensdag een klemmend beroep op de NAVO-landen die nog altijd minder uitgeven aan defensie dan is afgesproken. "Alsjeblieft, haal het vóór de zomer." De NAVO hoopt de zogenoemde NAVO-norm eind juni op de top in Den Haag nog op te schroeven.
Rutte blikte vooruit op de bijeenkomst van defensieministers van de 32 NAVO-landen, waar de verhoging van de ondergrens voor defensiebudgetten bovenaan de agenda staat.
De Europese lidstaten van de militaire alliantie maken de laatste jaren een inhaalslag, maar landen als Italië, België en Spanje zijn nog ver verwijderd van de afgesproken 2 procent van de omvang van de economie. Zij willen vooralsnog ook nog jaren de tijd nemen om aan die afspraak te voldoen.
Zo moet het niet meer, heeft Rutte geleerd van het geslabak met het in 2014 vastgelegde doel. "Geen herhaling daarvan, dat is simpelweg onacceptabel." De Nederlandse secretaris-generaal wil afdwingen dat, zodra het streefcijfer is opgeschroefd, de NAVO-landen daarvan ook meteen werk moeten maken. "Het tijdpad moet geloofwaardig zijn."
De Amerikaanse president Donald Trump eist dat NAVO-bondgenoten 5 procent van hun bruto binnenlands product in hun defensie steken. Ook een realistischer verhoging van defensiebudgetten naar 3 procent of net wat meer is voor sommige armlastige landen zo moeilijk haalbaar, dat hoge NAVO-bronnen steeds nadrukkelijker mikken op het uitsmeren van de inspanning. Maar dan moeten er wel tussendoelen komen om de druk erop te houden, voorzien ingewijden.
Hegseth verklaarde woensdag bij zijn eerste bezoek aan het NAVO-hoofdkwartier wel, ondanks eerder gezaaide twijfel door Trump, dat de VS "toegewijd blijven aan de NAVO-alliantie en aan het defensiepartnerschap met Europa. Punt".
Maar de VS kunnen het zich niet meer permitteren om op te draaien voor de bescherming van Europa nu rivaal China in opmars is. Daaraan geeft Washington nu voorrang, en dus moet Europa "het eigenaarschap van de conventionele veiligheid in dit werelddeel op zich nemen".
Rutte wijst er daarom op dat de NAVO binnen vier à vijf jaar klaar moet zijn om een aangesterkt Rusland aan te kunnen, en daarvoor zijn grotere defensie-uitgaven van de Europese leden nodig.