- Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft het recht op abortus verworpen.
- Een belangrijke uitspraak in de zaak Roe vs Wade uit 1973 is nietig verklaard.
- Amerikaanse staten waarin de Republikeinse partij domineert zijn van plan het recht op op abortus flink in te perken.
- Lees ook: Amazon, Apple en andere Amerikaanse bedrijven vergoeden reiskosten voor werknemers die voor een abortus naar een andere staat in de VS moeten
Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft de belangrijke uitspraak in de zaak Roe vs Wade verworpen. Door die zaak uit 1973 kregen vrouwen in heel de Verenigde Staten het recht op abortus.
Dat het Hooggerechtshof die uitspraak nu nietig heeft verklaard, betekent dat vrouwen niet meer grondwettelijk het recht hebben om een abortus uit te laten voeren. Abortus wordt na deze uitspraak waarschijnlijk illegaal in de helft van de Amerikaanse staten.
In het door conservatieven gedomineerde Hooggerechtshof stemden vijf van de negen rechters voor het schrappen van het landelijk recht op abortus. Het hof boog zich over de zaak naar aanleiding van een strenge abortuswet van de zuidelijke staat Mississippi.
De drie door de Democraten aangestelde rechters van de rechtbank lieten in een gezamenlijke verklaring weten het niet eens te zijn met het besluit. “Wat de exacte reikwijdte van de komende wetten ook is, één resultaat van de beslissing van vandaag is zeker: de inperking van de rechten van vrouwen en van hun status als vrije en gelijke burgers”, schrijven ze.
"Met verdriet, voor deze rechtbank, maar meer voor de vele miljoenen Amerikaanse vrouwen die vandaag een fundamentele grondwettelijke bescherming hebben verloren. We zijn het er niet mee eens."
De toonaangevende abortusaanbieder in de Verenigde Staten, Planned Parenthood, zwoer vrijdag dat het ondanks het besluit van het Hooggerechtshof "nooit zou stoppen met vechten" voor mensen in nood. "We weten dat je op dit moment veel dingen voelt - pijn, woede, verwarring. Wat je ook voelt, het is oké. We zijn bij je en we zullen nooit stoppen met voor je te vechten", twitterde de organisatie.
Het is voortaan aan de Amerikaanse staten zelf om te bepalen of abortus mag. Republikeinse staten zijn al bezig om het recht te verbieden of fors te beknotten.
Diepe kloof tussen Democraten en Republikeinen
Volgens de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, is het een "wrede uitspraak" die "schandalig en hartverscheurend" is. "Maar vergis je niet: de rechten van vrouwen en alle Amerikanen staan in november op de agenda."
Dit najaar gaan de Amerikanen opnieuw naar de stembus voor de verkiezingen van het Huis van Afgevaardigden en een deel van de Senaat.
Oud-president Barack Obama zei in een reactie: "Vandaag heeft het Hooggerechtshof niet alleen een bijna vijftig jaar oud precedent ongedaan gemaakt, maar heeft ook de meest intense en persoonlijke beslissing die iemand kan nemen gedegradeerd tot de grillen van politici en ideologen - het is een aanval op de essentiële vrijheden van miljoenen Amerikanen."
De Republikeinen daarentegen verwelkomen de beslissing. "Vandaag heeft het leven gewonnen. Door Roe vs Wade te verwerpen, heeft het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten het Amerikaanse volk het leven een nieuw begin gegeven. Nu we deze tweede kans op leven hebben gekregen, moeten we niet rusten en niet toegeven totdat de onschendbaarheid van het leven in elke staat in het land in de kern van de Amerikaanse wet is hersteld", aldus voormalig vicepresident Mike Pence.
De Republikeinse leider van de Senaat, Mitch McConnell, zei in een verklaring: "Dit is een historische overwinning voor de grondwet en voor de meest kwetsbaren in onze samenleving. De beslissing is moedig en correct."
Voormalig president Donald Trump prees het besluit van het Amerikaanse Hooggerechtshof : "Dit is in overeenstemming met de grondwet en rechten worden teruggeven terwijl dat al veel eerder had moeten gebeuren. Dit legt het terug bij de staten waar het altijd al thuishoorde", vertelt hij aan nieuwszender Fox News.
Volgens Trump zullen ook mensen die pro-abortus zijn uiteindelijk wel kunnen leven met deze beslissing. "Ik denk dat dit uiteindelijk iets is dat voor iedereen zal werken."
Op de vraag of hij denkt een rol te hebben gespeeld in de totstandkoming van het oordeel, nadat hij tijdens zijn ambtsperiode drie conservatieve rechters bij het Hooggerechtshof had aangesteld, zei de voormalige president tegen de nieuwszender: "God heeft de beslissing genomen."
Boris Johnson: 'Grote stap achteruit'
Internationaal wordt er teleurgesteld gereageerd op het besluit van het Amerikaanse Hooggerechtshof om het grondwettelijke recht van vrouwen op abortus te schrappen. De Britse premier Boris Johnson noemde het een "grote stap achteruit".
Johnson sprak van een zeer belangrijke beslissing. "Ik moet je zeggen dat ik het een grote stap terug vind", vertelde hij op een persconferentie in Kigali, waar hij een bijeenkomst van het Gemenebest bijwoont. "Ik heb altijd geloofd in het recht van een vrouw om te kiezen en ik blijf bij die mening en daarom heeft het Verenigd Koninkrijk de wetten die het heeft."
De Canadese premier Justin Trudeau noemde het "afschuwelijk nieuws" uit de Verenigde Staten. "Mijn hart gaat uit naar de miljoenen Amerikaanse vrouwen die nu op het punt staan hun wettelijke recht op abortus te verliezen", zei hij op Twitter. "Geen enkele regering, politicus of man mag een vrouw vertellen wat ze wel en niet met haar lichaam mag doen."
"Abortus verbieden leidt nooit tot minder abortus, enkel tot meer onveilige abortussen", twitterde de Belgische minister-president Alexander De Croo.
Tedros Adhanom Ghebreyesus van Wereldgezondheidsorganisatie WHO, gaf aan teleurgesteld te zijn, "omdat vrouwenrechten moeten worden beschermd. En ik had verwacht dat Amerika dergelijke rechten zou beschermen."