De afgelopen maanden circuleert een aantal deepfake-afbeeldingen van prominente figuren op het internet, zoals een viral foto van paus Franciscus in een stijlvolle witte pufferjas en een met juwelen bedekt kruis om zijn nek.

Evenals enkele andere merkwaardige, recente afbeeldingen is die foto gemaakt met het artificial intelligence (AI) programma ‘Midjourney’, dat vorig jaar is ontwikkeld door David Holz. 

De software, die afbeeldingen maakt op basis van tekstuele beschrijvingen, is gebruikt om misleidende beelden te maken van bekende figuren. Zo deed een serie nep-afbeeldingen de ronde van een arrestatie van voormalig Amerikaans president Donald Trump.

Eind maart schortte Midjourney gratis proefperiodes op "wegens een combinatie van buitengewone vraag en misbruik van proefversies", verklaarde Holz destijds.

Maar daarmee komt geen einde aan nepbeelden, waarschuwt Henry Ajder, een AI-expert die lid is van de Europese adviesraad voor Reality Labs van Meta, de metaverse-tak van het bedrijf. Hij wijst erop dat programma's als Dall-E 2 van OpenAI en Stable Diffusion dezelfde mogelijkheden bieden. 

"In het verleden kon realistische namaak van het niveau dat we nu dagelijks zien, alleen door Hollywood worden geproduceerd", zegt Ajder. "Dit was het neusje van de zalm van VFX- en CGI-werk. Nu hebben veel mensen de kracht van Hollywood binnen handbereik."

De gevolgen van deepfake-afbeeldingen zullen volgens Ajder variëren van nepnieuws over politici tot niet-consensuele pornografische beelden. Zo werd in april het gezicht van Emma Watson gebruikt in een seksueel getinte advertentie voor een app die dit soort praktijken mogelijk maakt, FaceMega.

Toch is Ajder ook bezorgd over de relatief onschuldige toepassingen, als de pufferjas van paus Franciscus. Deze subtiele afbeeldingen kunnen "langzaam ons vertrouwen in visuele media wegnemen", zegt hij.

Ajder geeft samen met een collega vier tips om door AI gegenereerde afbeeldingen te onderscheiden van echte.

1) Sommige afbeeldingen zien er 'plastic-achtig' uit

Een duidelijk teken dat een afbeelding is gemaakt met Midjourney, is een 'plastic-achtige' indruk — hoewel deze kwestie mogelijk wordt opgelost naarmate het platform zich verder ontwikkelt.

Ajder wijst erop dat Midjourney is ontwikkeld met kunstenaars in gedachten: "Veel van de afbeeldingen hebben een zeer gestileerd, bijna glanzend, plastic-achtig uiterlijk." 

Hoewel dit niet overeenkomt met andere AI-platforms, is het iets om op te letten. 

2) Let op esthetische onregelmatigheden

Volgens Ajder worstelen AI-programma's over het algemeen met belichting, vormen en subtiliteit.

Je kunt bijvoorbeeld nagaan of de belichting van een persoon in een afbeelding op de juiste plek zit, of iemands hoofd iets te groot is, en zelfs of iemand overdreven wenkbrauwen heeft.

Een ander symptoom van een door AI-gegenereerde afbeelding, is als er gelachen wordt met het ondergebit. "Mensen glimlachen meestal met hun boventanden, niet met hun ondertanden". 

Alexey Khitrov, oprichter van het biometrische beveiligingsbedrijf ID R&D, omschrijft de afbeelding van paus Franciscus als "volkomen onnatuurlijk" en wijst erop dat deze enkele "fysiek onmogelijke" kenmerken bevat. Zo heeft het kruis dat de paus op de afbeelding lijkt te dragen, maar aan één kant een ketting.

3) Context is cruciaal

Esthetische factoren zijn niet altijd voldoende om deepfakes te identificeren, vooral omdat AI-tools steeds geavanceerder worden.

Khitrov adviseert om aan verdachte afbeeldingen te twijfelen. "Probeer een zoekopdracht uit te voeren op de afbeelding, net zoals je een zoekopdracht uitvoert op informatie die je ontvangt."

Ga op zoek naar een betrouwbare bron, zegt hij. "We moeten ons ervan bewust zijn dat als iets buitensporig of sensationeel lijkt, er een goede kans bestaat dat er iets niet in de haak is", zegt hij.

Hij raadt aan om vragen te stellen als: "Wie heeft het gedeeld? Waar is het gedeeld? Kun je het terugvinden bij een meer gevestigde bron waarvan bekend is dat ze feiten controleren?"

4) Probeer omgekeerd zoeken naar afbeeldingen

Als deze methoden niets opleveren, adviseert Ajder om een omgekeerde zoekfunctie voor afbeeldingen te gebruiken om de context van een afbeelding te vinden.

"Als ik omgekeerd zou zoeken op de afbeeldingen van de arrestatie van Trump, zou dat me naar alle nieuwswebsites kunnen brengen waar het in artikelen is gedeeld", zegt hij. "Het is dus in wezen een manier om het beeld te traceren of te zien hoe er over de afbeelding wordt gedacht."

Ajder beveelt Google Lens en de visuele zoekfunctie van Yandex voor het omgekeerd zoeken van afbeeldingen.

LEES OOK: 5 verbeteringen die GPT-4 biedt vergeleken met oudere versies van ChatGPT