Werknemers moeten in de toekomst een persoonlijk pensioenpotje gaan opbouwen. De doorsneepremie, waardoor jongeren meebetalen aan de oudedagsvoorziening van ouderen, moet verdwijnen. Maar om risico’s zoveel mogelijk samen te delen, moet het nieuwe pensioensysteem wel collectieve elementen blijven houden.
Dat staat in een ontwerpadvies van de Sociaal-Economische Raad (SER) aan staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken).
De SER, een adviesorgaan van werkgevers, vakbonden en onafhankelijke deskundigen, wil zijn ideeën de komende tijd uitwerken. Het adviesorgaan heeft ook gekeken naar andere varianten, zoals een geheel vrijwillige regeling of een nationale pensioenregeling, maar die zijn afgevallen.
Sparen via werkgever
In het huidige pensioenstelsel sparen werknemers via hun werkgever voor een aanvullend pensioen, naast hun AOW. In de meeste cao’s gebeurt dat verplicht. De pensioenfondsen, die bestuurd worden door bonden en werkgevers, garanderen een bepaalde pensioenuitkering als iemand zijn pensioenleeftijd heeft bereikt.
De afgelopen jaren is echter gebleken dat die garanties niet altijd waar te maken zijn. Pensioenfondsen kwamen door de financiële crisis en door de stijgende levensverwachtingen in de problemen. Ze konden daardoor hun pensioenen niet meer jaarlijks aan het prijspeil aanpassen. In een aantal gevallen moesten ze zelfs verlagen.
Eigen pensioenpotje
Omdat de pensioenen onder druk staan, zijn er aanpassingen nodig, zegt de SER. Bovendien hebben mensen behoefte aan meer keuzevrijheid. Ook moet het nieuwe pensioenstelsel rekening houden met veranderingen in de arbeidsmarkt. Zo wisselen werknemers vaker van baan dan vroeger en komen er ook steeds meer zzp'ers.
Het pensioensparen moet daarom veel persoonlijker worden: iedereen bouwt zijn eigen pensioenvermogen op, maar de risico's worden wel collectief gedeeld.
Klijnsma komt nog voor de zomer met voorstellen over hoe het pensioenstelsel kan veranderen. Ze heeft de afgelopen maanden adviezen ingewonnen van belanghebbenden. Ze wil nu nog wachten op het oordeel van de SER en het Centraal Planbureau.
Vakcentrale VCP enthousiast
De vakcentrale VCP staat positief tegenover het ontwerpadvies van de SER. Volgens de VCP is in het voorstel aandacht voor de toenemende mobiliteit van mensen en het toenemend aantal werkenden dat geen aanvullend pensioen opbouwt. De vakcentrale pleit er al langer voor alle werkenden verplicht aanvullend pensioen te laten opbouwen.
Het Verbond van Verzekeraars noemt het SER-VOORSTEL zeer kansrijk. "Het Verbond van Verzekeraars juicht dit onderzoek toe, omdat zo’n systeem beter aansluit bij zowel de behoeften van deelnemers als de veranderingen op de arbeidsmarkt. Er kan nog steeds solidariteit worden georganiseerd'', stelt algemeen directeur Richard Weurding.
De risico’s met betrekking tot de levensverwachting, arbeidsongeschiktheid en inkomen voor nabestaanden kunnen hiermee volgens hem worden gedeeld.
'Mooi aanknopingspunt'
D66 ziet het pensioenadvies van de SER als "een mooi aanknopingspunt om het stelsel stevig te hervormen''. "Ik ben positief over hun streven om te komen tot individuele pensioenpotjes", zegt Tweede Kamerlid Steven van Weyenberg in een reactie. Ook vindt hij het goed dat de SER af wil van de doorsneepremie.
Wel zijn de voorstellen van de SER volgens hem nog vaag en moeten ze verder worden uitgewerkt. De overgang van het huidige pensioenstelsel naar een ander systeem wordt volgens hem nog een "hele kluif".
Van Weyenberg roept staatssecretaris Klijnsma op nu ,,niet op haar handen te blijven zitten en door te pakken. We moeten hiermee niet zo lang wachten als destijds met de hypotheekrenteaftrek''.
'Interessante gedachte'
De ChristenUnie noemt het "een interessante gedachte'' om in het pensioenstelsel te zorgen voor "meer maatwerk'' en ruimte voor individuele behoeften, aldus Tweede Kamerlid Carola Schouten in een reactie. "De SER moet deze gedachte zeker uitwerken'', vindt Schouten.
In het huidige pensioenstelsel wordt er volgens haar te veel van uitgegaan dat voor iedereen hetzelfde moet gelden, zegt ze. De ChristenUnie wil echter wel "een stuk collectiviteit behouden'', zoals de SER ook voorstelt.
Volgens Schouten moet er wel nog goed worden gekeken naar de overgangsproblemen voor mensen die al gepensioneerd zijn of bijna de pensioenleeftijd hebben bereikt.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl