- Als er niets verandert, dan zit over het paar jaar het elektriciteitsnetwerk overvol en kunnen we vaker te maken krijgen met stroomuitval.
- De problemen op het net komen niet alleen door de toenemende vraag naar energie, maar ook door het toenemende aanbod energieopwekkers.
- Business Insider bespreekt met een expert de oplossingen, die niet meteen voor handen liggen. Wat nu helpt, is aan je eigen portemonnee denken, zegt hij.
- Lees ook: Accu van je elektrische auto inzetten voor levering van stroom aan het net: mooie kans om netcongestie te voorkomen, maar hoe pakt het financieel uit?
Op dit moment wordt het beeld geschetst dat het hele elektriciteitsnetwerk over een paar jaar hopeloos vastloopt, wat tot stroomuitval kan leiden. Het net raakt overbelast omdat iedereen meer stroom nodig heeft dan de verouderde kabels aankunnen.
Daarmee lijkt het milieuvriendelijker maken van huishoudens onhaalbaar, want we moeten van het gas af en dat wordt vervangen voor elektrische alternatieven. Het lijkt een uitzichtloze situatie waarvoor op korte termijn geen duurzame oplossingen zijn, daarvoor is tijd nodig.
Maar huishoudens kunnen het netwerk ontlasten door zuiniger met energie om te gaan, zegt country president Nederland Alexandre Golisano van Schneider Electric tegen Business Insider Nederland. Dat levert tijd op om de problemen goed op te lossen, zodat het bovengeschetste doemscenario wellicht niet plaatst hoeft te vinden.
“Het probleem met elektriciteitsnetwerk is tweeledig. Enerzijds wordt er inderdaad meer energie gevraagd door huishoudens en industrie, anderzijds zijn er meer energiebronnen bijgekomen die het net belasten”, zegt Golisano, die vorig jaar aantrad als topman van de Nederlandse tak van Schneider Electric, de Franse producent van elektronica die zich onder meer toelegt op energiemanagement en automatisering van woningen en gebouwen.
“Het net is hier niet op ingericht", vervolgt Golisano. "Het is van oudsher berekend op één of twee bronnen vanwaar de elektriciteit naar iedereen stroomde. Dat is tegenwoordig niet meer zo. En daar komt nog het probleem bij dat de nieuwe bronnen vrijwel allemaal onstabiel stroom leveren. Het is een extra complicatie die op de bestaande uitdagingen komt te liggen.”
De onstabiele bronnen waar Golisano naar verwijst, zijn vooral duurzame energieopwekkers als zonnepanelen en windmolens. Als er geen zon of wind is, dan leveren deze vanzelfsprekend niets. De uitdaging hierbij is dat het moeilijk te voorspellen is hoeveel zon en wind er zal zijn. Dat beperkt de inzetmogelijkheden van deze alternatieven en blijft er altijd een afhankelijkheid van een energiecentrale.
Om die reden zal het elektriciteitsnetwerk ook zeker uitgebreid en verbeterd moeten worden. Maar het probleem is dat er niet voldoende mankracht is om dit aan te pakken, waardoor het langer duurt dan gewenst. Voor de korte termijn komt het nu vooral neer op het beperken van de problemen op het elektriciteitsnet.
Micro-grids moeten in de toekomst uitkomst bieden
Een oplossing die nog niet op korte termijn voor handen is, maar die mogelijk op de middellange termijn uitkomst gaat bieden, zijn micro-grids.
Golisano stelt dat de opkomst van alternatieve energiebronnen iets is wat in de toekomst verder zal toenemen in de vorm van deze grids. Dat zijn als het ware complete energienetwerken, met leveranciers en afnemers, maar dan op een kleinere schaal. Die schaal kan zelfs zo klein worden als een enkel huishouden. Denk aan een woning met bijvoorbeeld zonnepanelen of andere energieopwekkers, en een thuisbatterij of een elektrische auto.
“We hebben daar nu al oplossingen voor in de vorm van onze Resi9 Energy Center. Deze bepaalt met behulp van AI wanneer de meeste stroom gebruikt wordt en zorgt dat die dan beschikbaar is door bijvoorbeeld de thuisbatterij voldoende opgeladen te hebben", legt Golisano uit.
"Om dit mogelijk te maken, wordt bijvoorbeeld de wasmachine op een ander moment aangezet. Maar er wordt bijvoorbeeld ook gekeken naar het opladen van de elektrische auto. Als je morgen naar je werk moet en de auto daarvoor slechts gedeeltelijk opgeladen dient te worden, dan weet het Energy Center dat en zal hij ervoor zorgen dat de auto bij vertrek voldoende lading heeft”, legt Golisano uit.
Voor huishoudens en in woonwijken
Op een iets grotere schaal kan het micro-grid ook voor de industrie een oplossing zijn, al komen er dan wel overkoepelende toezichthouders bij kijken. “Op een bedrijventerrein als deze (we spraken Golisano op een industrieterrein in Hoofddorp) zou je bijvoorbeeld de opgewekte energie met elkaar kunnen delen. Als de overbuurman meer energie nodig heeft dan ik, dan kan hij dat van mij krijgen, en vice versa”, stelt de topman.
Dat is natuurlijk ook toepasbaar op woonwijken, maar dan doemt waarschijnlijk een erg Nederlandse vraag op: "Ik ga toch geen gratis stroom opwekken voor mijn buurman met mijn dure zonnepanelen?"
En dat hoeft ook niet. De buurman in kwestie betaalt voor de afname het tarief dat hij ook zou betalen aan de energiemaatschappij, maar dat wordt in dit geval in mindering gebracht van de rekening van de opwekker.
Om dat plaatje te laten werken, moet er nog wel een energierekening zijn. Iets wat er in het ideale geval niet meer is. Maar Golisano denkt dat we nooit helemaal onafhankelijk zullen worden van de energieleverancier. Er zullen altijd momenten zijn dat een micro-grid een steuntje in de rug nodig heeft van een grotere energieopwekker.
Er zijn maar weinig oplossingen op de korte termijn
Nu zijn bovengenoemde oplossingen vrij ingrijpend en lossen ze veel van de gestelde capaciteitsproblemen met het elektriciteitsnetwerk vrijwel volledig op. Maar op korte termijn zijn ze niet heel realistisch, omdat ze aanzienlijke subsidies van de overheid vereisen. Daarnaast moet de manier van werken met energieleveranciers volledig op de schop.
Volgens Golisano zijn huishoudens verantwoordelijk voor ruwweg 20 procent van de energievraag. De overige 80 procent ligt bij de industrie, grotere gebouwen en transport.
Ondanks het relatief lage aandeel van huishoudens, moet daar wel gewerkt worden aan oplossingen, vindt Golisano. "Omdat huishoudens onder meer met de groei van elektrisch vervoer en warmtepompen voor piekbelastingsproblemen zorgen. Het feit blijft dat het net uiteindelijk tegen problemen aanloopt en dat het verbeterd moet worden, maar dan hebben we het over een termijn van tien tot vijftien jaar.”
Zelf het netwerk ontlasten
Op korte termijn kun je thuis zelf al veel doen om het elektriciteitsnet te ontlasten, om de opdoemende problemen te beperken, vindt Golisano. Dat is volgens hem helemaal niet moeilijk.
“Laat eens een energie-audit doen. Er zijn steeds meer bedrijven die daarmee kunnen helpen. Kijk wat daar uitkomt en kijk of er subsidies voor zijn. Er zijn veel regelingen vanuit de overheid die onbekend zijn of lastig te vinden, die kunnen helpen”, zegt hij.
Maatregelen voor een energiezuiniger huis, zoals zonnepanelen, zorgen voor verdere belasting van het net. Maar er kunnen ook andere energiebesparende maatregelen worden genomen, zoals goede isolatie of het aanschaffen van zuiniger apparaten.
Daarmee komt Golisano op een heerlijk Nederlandse conclusie uit: “Als je probeert zo energiezuinig mogelijk te leven, dan bespaar je daarmee op de energiekosten, en dat is natuurlijk vooral goed voor de portemonnee.”
Met andere woorden: maak van het probleem iets positiefs. Het schept kansen om eenvoudiger te verduurzamen, omdat er makkelijker hulp in geschakeld kan worden van derden, en er meer producten beschikbaar zijn die geïnstalleerd kunnen worden. En dat leidt uiteindelijk naar, besparing, of zoals Golisano het zegt: “Met elke euro die je niet aan je energierekening uitgeeft kun je iets anders, leukers doen.”
