Klein of groot, beslissingen nemen kan ontzettend lastig zijn.
Volgens psychologen zijn er veel factoren die jouw besluitvorming beïnvloeden – en vaak spelen die processen zich af in het onderbewuste.
Ik heb veel inzichten opgedaan over menselijk gedrag door TED-talks te kijken. TED-talks zijn dan ook een uitstekende manier om ingewikkelde wetenschappelijke onderzoeken behapbaar te maken voor een groot publiek.
De onderstaande presentaties hebben, als het gaat om beslissingen maken, de meeste invloed op mij gehad:
“Hoe je moeilijke keuzes maakt”
De TED-talk van filosoof Ruth Chang uit 2013 legt uit dat mensen het meeste moeite hebben met beslissingen tussen twee opties van gelijke waarde. Mensen ervaren dat als last, maar volgens Chang kun je die keuzemogelijkheid beter zien als zegening. Want keuzes geven ons zeggenschap.
Moeilijke dilemma's confronteren ons met onze verlangens: liever in de stad wonen dan op het platteland; liever een gezond ontbijt dan ongezond veel suikers.
De levensles: Elke keer als ik voor een moeilijke keuze kom te staan, dan zie ik dat als een kans om mijn identiteit vorm te geven.
"De kracht van passie en doorzettingsvermogen"
Psycholoog Angela Duckworth presenteerde in 2013 haar bevindingen over prestatie en succes na tientallen jaren onderzoek. Wat blijkt? Doorzettingsvermogen is de grootste indicator voor persoonlijk en professioneel succes, meer nog dan IQ.
De beste manier om dat te cultiveren is met een op groei gerichte mindset. Daarin staan de kwaliteiten van iemand niet vast, maar kun je ze ontwikkelen door er moeite voor te doen.
Levensles: Het moment waarop dingen moeilijk worden, is niet een signaal om te stoppen. Dit is het punt waar succes begint.
"De paradox van de keuze"
Barry Schwartz, psycholoog aan Swarthmore College, zegt in zijn TED-talk uit 2005 dat mensen vaak denken dat meer keus beter is, of het nu gaat om sladressings of kledingstijlen.
Maar dat is niet altijd waar. Je kan fysiek moe worden van al die kleine beslissingen die je op een dag moet maken. Dat wordt keuzestress genoemd. En het kan afleiden van de belangrijke beslissingen die je moet nemen, thuis of op kantoor.
De levensles: Ik beperk het aantal keuzemomenten op een dag.
"Staan we aan het roer van onze beslissingen?"
Gedragseconoom Dan Ariely gaf in 2009 een TED-talk waarin hij liet zien dat je mensen onbewust een duwtje in een bepaalde richting kunt geven bij het nemen van beslissingen.
Een bekend voorbeeld is orgaandonatie. Sommige landen hebben een veel hoger donatiecijfer, omdat ze een opt-outsysteem hebben waarbij mensen aangeven dat ze niet mee willen doen. Dat werkt beter dan een systeem waarbij mensen expliciet aan moeten geven dat ze donor willen zijn. Mensen hebben namelijk de neiging om de standaardoptie te kiezen.
De levensles: Ik probeer gezonder te eten door standaard gezonde dingen in huis te hebben en in de winkel geen koekjes en snoep te kopen. Een keer de wilskracht opbrengen om nee te zeggen in de supermarkt is makkelijker dan honderd keer per dag in mijn keuken.
"De verrassende gewoonten van originele denkers"
De meest creatieve denkers uit de geschiedenis deelden hun tijd op een interessante manier in, constateerde psycholoog Adam Grant in 2016. Volgens Grant is het bijvoorbeeld beter om een project soms even te laten liggen, zodat losse ideeën de tijd hebben om in je hoofd samen te komen tot iets origineels. Dat is niet hetzelfde als uitstelgedrag, omdat je er bewust voor kiest.
De levensles: Als ik een creatief probleem moet oplossen, dan loont het om even weg te lopen om het later weer op te pakken.
"Het raadsel van ervaring versus herinnering"
Psycholoog Daniel Kahneman sprak in 2010 over de twee manieren waarop je geluk kan vinden: door dingen zelf te ervaren en in de herinneringen daaraan. Je moet beide in gedachten houden als je geluk nastreeft.
Uit onderzoek van Kahneman blijkt dat een vakantie van twee weken je twee keer zo gelukkig maakt als een vakantie van één week. De ervaring duurt immers twee keer zo lang. Maar voor je herinneringen maakt het niet uit, omdat er geen nieuwe worden gevormd.
De levensles: Ik kies bewust of ik investeer in nieuwe ervaringen of in nieuwe herinneringen, en probeer zo het effect van beide te maximaliseren.
"De optimisme-tendens"
Sharot, een cognitief wetenschapper, legt in haar TED-talk uit 2012 uit dat grofweg 80 procent van de mensen bezwijkt onder 'de optimisme-tendens', ofwel de neiging om van nature veel te positief ingesteld te zijn.
Dit kan zowel gevaarlijk als voordelig zijn. Als je hoge verwachtingen van iets hebt, kan het een enorme tegenvaller zijn. Maar ergens naar uitkijken is ook waar we als mens juist gelukkig van worden. Het is de reden waarom vakantieplannen maken leuk is.
De levensles: Ik maak grootse plannen voor de toekomst, ook al weet ik best dat het niet altijd even realistisch is. Maar juist het vooruitzicht maakt me gelukkiger.