Financiële markten zijn onrustig maar niet in paniek, nu Griekse banken gesloten blijven en het verblijf van Griekenland in de eurozone aan een zijden draadje hangt. Analist Arne Petimezas van AFS Group praat je bij vanaf de beursvloer in Amsterdam.
1. Ramptoeristen die hoopten op een beurscrash, na de verrassende aankondiging van de Griekse premier Tsipras om een referendum te houden over het noodplan van de eurozone en de daaropvolgende bevriezing van de noodfinanciering voor de Griekse banken, zullen teleurgesteld zijn. Europese aandelenbeurzen leiden maandag forse verliezen, maar het is niet zo dat de bodem onder de koersen wegvalt.
De AEX-Index openende maandag ruim 4 procent lager op 473,53 punten, om vervolgens een deel van de verliezen goed te maken. Aan het begin van de middag noteerde de index 3 procent in het rood, terwijl verliezen elders in Europa uiteenliepen van 3,3 procent voor de Duitse DAX tot 4 procent voor de Italiaanse FTSE MIB.
In de obligatiemarkt ging het vanochtend bij de opening wel heel erg hard. De Italiaanse, en Portugese 10-jaars rente steeg met 0,4 procentpunt, terwijl de Duitse 10-jaars rente met 0,2 procentpunt daalde (onder meer Duitse en Nederlandse staatsleningen zijn een veilige haven voor beleggers in tijden van noord). In de loop van de dag was dat renteverschil van 0,6 procentpunt gehalveerd naar zo’n 0,3 procentpunt, wat nog steeds een erg forse stijging van de risico-opslag is.
De grote vraag is of de hand van de ECB achter het herstel van de Zuid-Europese staatsobligaties zit, of dat beleggers zelf tot de conclusie zijn gekomen dat de sell-off wel iets te heftig was. Volgende week weten we het antwoord op deze vraag, want dan maakt de ECB bekend hoeveel staatsobligaties het deze week heeft gekocht.
2.Griekenlands schuldeisers hebben vooralsnog geen krimp gegeven na de aankondiging van het referendum. Europese Commissie-voorzitter Juncker adviseerde Grieken vanmiddag voor het bezuinigings- en hervormingsplan van de schuldeisers te stemmen en deed daarbij geen concessies aan de Griekse regering. Bondskanselier Merkel zei in de Bondsdag dat Europa geloofwaardig moet overkomen, principes niet tijdelijk overboord kan gooien en dat er compromissen gesloten moeten worden. Daarmee geeft Merkel aan dat Griekenland zich ‘aan de regels moet houden’ en water bij de wijn moet doen.
3.Premier Tsipras lijkt met het referendum over de bailout de vlucht naar voren hebben genomen. Tsipras adviseert de Grieken mijns inziens terecht om nee te stemmen tegen het plan van de eurozone en het IMF. Dat plan veroordeelt Griekenland namelijk tot jaren van structurele bezuinigingen zonder dat daar een duidelijk Europees stimuleringspakket of een gedeeltelijke kwijtschelding van de staatsschuld van 180 procent van het nationaal inkomen tegenover staat.
Maar een nee-stem zonder concessies van de schuldeisers levert Tsipras niets op behalve een excuus om weer een eigen valuta in te voeren. Want zonder een eigen valuta of een steunprogramma zal de Griekse economie namelijk vroeg of laat compleet tot stilstand komen, als de ECB dan al niet de stekker uit de Griekse banken heeft getrokken. Als de Grieken daarentegen ja zeggen, zal de regering waarschijnlijk ten val komen omdat grote delen van Syriza zich nooit kunnen vereenzelvigen met de eisen van de eurozone en het IMF. Het is dan maar de vraag of er tijdig een nieuwe regering komt die wel naar de pijpen danst van de schuldeisers, een noodprogram in de wacht sleept en ook nog op 20 juli 3,5 miljard euro aan de ECB kan aflossen.
4. Griekenland is na Cyprus de tweede eurolidstaat die onder druk van tientallen miljarden euro’s aan kapitaalvlucht kapitaalrestricties heeft afgekondigd. De maatregelen houden in dat Grieken dagelijks maximaal 60 euro kunnen opnemen en geen geld naar het buitenland kunnen overmaken.
Buitenlanders met een niet-Griekse rekening kunnen onbeperkt pinnen zolang de voorraad bankbiljetten strekt. De betaling voor de import van essentiële goederen kan pas plaatsvinden na goedkeuring door de centrale bank en het ministerie van Financiën. Het grote verschil met Cyprus is dat er in het geval van Griekenland er geen akkoord is waarbij de staat van het IMF en de andere eurolidstaten kan lenen. Daardoor zijn de Griekse kapitaalrestricties vele malen strenger dan twee jaar geleden op Cyprus het geval was. Zo konden Cyprioten dagelijks tot 300 euro pinnen; maximaal 1000 euro meenemen naar het buitenland en per maand 5.000 euro overmaken naar het buitenland.
5.De Griekse regering heeft beloofd dat de kapitaalrestricties tijdelijk zijn en dat op 7 juli – twee dagen na het referendum – het verkeer van kapitaal weer wordt vrijgegeven. Maar de geschiedenis leert ons dat kapitaalrestricties geen tijdelijke maatregel zijn en dat ze maanden zo niet jaren van kracht blijven, helemaal als ze zo streng zijn als in het geval van Griekenland. In feite komen kapitaalrestricties er op neer dat Griekenland al uit de euro is. Een euro in Griekenland is namelijk minder waard dan een euro buiten Griekenland omdat een Griekse euro niet langer vrij in het buitenland besteed kan worden. Zo lang de staat geen parallelle valuta heeft ingevoerd kan Griekenland echter volhouden in de fictie dat het nog in de euro zit.
6. Waar de beurs wel in vrije val is geraakt is in Shanghai. Vanochtend sloot de Shanghai Composite ruim 3 procent lager, ondanks de monetaire verruiming afgelopen weekend door de People’s Bank of China. De PBOC verlaagde de belangrijkste rentestand met een kwartje naar 4,85 procent en verlaagde tevens de kasreserve eisen voor een aantal banken. Door het verlies van vanochtend is de Shanghai Composite meer dan 20 procent onder de top van 12 juni gezakt en daarmee officieel in een bear market beland.
7.ING’s Duitse tak ING DiBa is niet van plan om op overnameavontuur te gaan in Duitsland. Roland Boekhouut, de topman van DiBa, zei tegen de krant Börsen Zeitung niet van plan te zijn Deutsche Postbank over te nemen. Postbank is de retailpoot van het in zwaar weer verkerende Deutsche Bank, dat bezig is met een grootscheepse reorganisatie. Boekhout verklaarde dat DiBa er dagelijks 1.000 nieuwe klanten bijkrijgt en hiervoor betrekkelijk weinig moeite hoeft te doen. Daarom heeft het geen zin een andere bank te kopen.
8. Wanneer begint de Fed nou met het verhogen van de rente? Bill Dudley, de invloedrijke topman van de New York Fed, zei tegen de Financial Times dat als de arbeidsmarkt blijft aantrekken en de inflatie richting de 2 procent blijft stijgen zal “zeker voor het einde van het jaar” de rente verhogen. “Het zou me niet verbazen als we de renteverhoging in september lanceren, ook zou het me niet verbazen als de macrocijfers wat zwakker zouden zijn en we daardoor wachten [met het verhogen van de rente].” Dudley lijkt geen voorkeur te hebben voor september of december. En dat zegt eigenlijk al meer dan genoeg. De Amerikaanse macrocijfers zijn de afgelopen tijd wat beter na een zwakke start van het jaar. Maar de recente verbetering is niet genoeg om Dudley over de streep te trekken en zich volmondig voor september uit te spreken. Sterker nog, de centrale bankier lijkt de renteverhoging weer wat verder voor zich uit te schuiven. Aan het begin van het jaar wilde Dudley nog in juni beginnen met het verhogen van de rente. Dat werd vervolgens september, en nu overweegt hij verder uitstel tot december.
Arne Petimezas is analist bij financiële dienstverlener AFS Group. Deze bijdrage is niet bedoeld als advies tot het doen van individuele beleggingen.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl