De ruimtevaart heeft een bijzonder jaar voor de boeg. En dat terwijl 2018 al behoorlijk apart was.
SpaceX van miljardair Elon Musk stuurde een ruimtevoertuig het heelal in dat voorbij Mars kwam en het introduceerde de Falcon Heavy, het meest krachtige, operationele lanceersysteem ter wereld. SpaceX hielp ook de meeste raketten te lanceren in één jaar sinds 1990.
Op een enkele tegenvaller na, heeft NASA ook de nodige mijlpalen behaald in 2018. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie introduceerde zijn eerste commerciële astronautenteams en opende de jacht op naar op aarde lijkende planeten. Ook stuurde het een voertuig de ruimte in om de zon “aan te raken” en liet zijn InSight-robot landen op Mars.
Ook China liet van zich horen met de lancering van meerdere maansatellieten en het laten crashen van een oud ruimtestation in de oceaan.
Maar ook 2019 wordt een enerverend jaar, verwacht NASA-directeur Jim Bridenstine: “Op dit moment is er bij de NASA meer op komst dan we in jaren gezien hebben”, zei Bridenstine afgelopen maand.
Dit zijn de belangrijkste dingen die je het komende jaar kan verwachten van commerciële ruimtevaartbedrijven, ruimtevaartorganisaties van overheden en van de ruimte zelf in het komende jaar.
1 januari: De NASA-ruimtesonde New Horizons vliegt langs Ultima Thule, het verste object dat de mensheid ooit heeft proberen te bezoeken
Nadat New Horzions in juli 2015 voorbij Pluto vloog, is de ruimtesonde van de NASA alleen nog maar verder gevaren. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie wil de nucleair aangedreven robot nu een bezoek laten brengen aan het ijzige hemellichaam Ultima Thule, oftewel 2014 MU69. Het object bevindt zich in de Kuiper Belt, ruim 6,4 miljard kilometer van de aarde. Wetenschappers denken dat het een nootvormige rots is.
In de nacht van 31 december 2018 op 1 januari 2019 tijdens Oud & Nieuw, zal New Horizons langs Ultima Thule vliegen en het mysterieuze object nader onderzoeken, onder meer door het maken van foto's. Wetenschappers schatten dat het hemellichaam zo'n 32 kilometer lang en bijna 20 kilometer breed is (grofweg de grote van een flink uit de kluiten gewassen stad). Het wordt het verst van de aarde verwijderde object dat de mensheid ooit heeft bezocht.
3 januari: China wordt het eerste land ooit dat landt op de achterkant van de maan
China is bezig met een ambitieus maanonderzoeksproject dat Chang'e heet, vernoemd naar een maangodin. Dat begon in oktober 2007 met maansatelliet Chang'e-1. Twee daaropvolgende missies bestonden uit landingsvoertuigen, communicatiesatellieten en micro-satellieten.
Chang'e-4 werd gelanceerd op 7 december en zal proberen een nieuwe lander en een nieuwe rover op de voor ons onzichtbare zijde van de maan te laten landen.
3 en 4 januari: Het hoogtepunt van de meteorietenregen Boötiden (Quadrantids)
In 2019 zal deze jaarlijkse meteorietenregen niet verstoord worden door helder maanlicht. De meteorietenzwerm Boötiden die in Engelstalige landen Quadrantids wordt genoemd, bereikt op vrijdagochtend 4 januari Nederlandse tijd hoogtepunt. Volgens EarthSky kan Boötiden 50 tot 100 meteorieten per uur veroorzaken, maar om die te kunnen zien moet je onder een donkere hemel staan.
6 januari: Gedeeltelijke zonsverduistering
De maan komt voor de zon te staan en blokkeert een gedeelte daarvan voor mensen die in Noordoost-Azië zijn of op het noordelijke gedeelte van de Grote Oceaan.
17 januari: SpaceX wil zijn ruimteschip Crew Dragon voor het eerst lanceren
Het door Elon Musk opgerichte ruimtevaartbedrijf SpaceX heeft een testlancering van zijn nieuwe ruimteschip Crew Dragon op de planning staan vanaf Cape Canaveral in Florida. Het voertuig is ontworpen en gebouwd om een deel van de verouderde spaceshuttle-vloot waar de NASA in 2011 afscheid van heeft genomen, te vervangen. Het uiteindelijke doel is om astronauten naar en van het International Space Station (ISS) te vervoeren en daarvoor niet meer de steeds duurder wordende Russische Sojoez-voertuigen te hoeven gebruiken.
Tijdens de eerste testvlucht zal Crew Dragon automatisch een koppeling maken met ISS en ook weer ontkoppelen, maar er gaan geen astronauten mee aan boord. De bedoeling is om erachter te komen of het systeem veilig is voor twee bemande testvluchten verderop in 2019.
20 en 21 januari: Volledige maansverduistering
De aarde zal de zon blokkeren tijdens volle maan waardoor er een rode schaduw te zien zal zijn op het maanoppervlak. Deze astronomische gebeurtenis zal het beste te zien zijn in Noord- en Zuid-Amerika. Afhankelijk van de weersomstandigheden zal de 5 uur en 12 minuten durende zonsverduistering daar van begin tot einde te volgen zijn.
Januari (exacte datum nog niet bekend): SpaceIL wordt het eerste privéorganisatie met een maanlancering
De door een Israëlische miljardair gefinancierde non-profit organisatie SpaceIL heeft een 540 kilo wegende maanlander gebouwd.
De organisatie werd in eerste instantie opgericht om mee te dingen daar de Google Lunar X Prize van 20 miljoen dollar, maar die wedstrijd werd in 2018 afgesloten zonder winnaar. Toch ging SpaceIL door met het ontwikkelen van zijn voertuig en wil die laten lanceren door een van de Falcon 9-raketten van SpaceX.
De maanlander lift mee naar de ruimte met een veel grotere Indonesische communicatiesatelliet genaamd PSN-6. SpaceIL hoopt zijn voertuig twee maanden na de lancering op de maan te laten landen.
De lancering staat gepland voor ergens in januari en dat betekent dat de maandlanding in maart 2019 zal plaatsvinden. Als dat lukt dan is SpaceIL de eerste privé-organisatie ooit die op de maan is geland en Israël het vierde land.
30 januari: De lancering van Chandrayaan-2, de tweede maanmissie van India
De missie Chandrayaan-2 wordt de tweede maanmissie van India en zijn ruimtevaartorganisatie ISRO. De missie bestaat uit een satelliet, een lander en rover met zes wielen die het maanoppervlak gaat onderzoeken.
De missie is de opvolger Chandrayaan-1, de eerste maanmissie van ISRO die in oktober 2008 begon. Die fotografeerde de maan en de satelliet schoot ook een voertuig af naar het maanoppervlak die zorgde voor een stofwolk die op afstand kon worden bestudeerd. ISRO verloor in augustus 2009 het contact met de satelliet, maar de NASA vond het ruimtevoertuig in maart 2017 weer terug.
12 februari (en nog zes keer in 2019): NASA's Juno vliegt over Jupiter heen
De Juno-missie kostte al 1 miljard dollar, maar dan heb je ook wat. Het voertuig bereikte Jupiter al in juli 2016 en maakt sindsdien vele verbluffende plaatjes van de gasreus. Met fly-by's elke 53,5 dag heeft de sonde al een paar van Jupiters grote geheimen verkend, zoals het mysterie van de krimpende Grote Rode Vlek. NASA verlengde Juno's missie afgelopen zomer met een paar jaar. De eerste nieuwe fly-by van Juno staat gepland voor 12 februari. De volgende zijn: 6 april, 29 mei, 21 juli, 12 september, 3 november en 26 december.
Ergens in februari: OneWeb lanceert - waarschijnlijk - een van zijn eerste internetsatellieten - concurrentie voor Space X
Maart: Boeing's CST-100 Starliner ruimteschip gaat eindelijk de lucht in
Niet alleen SpaceX werkt aan nieuwe ruimtevoertuigen die NASA's Space Shuttle moeten vervangen. Ook Boeing doet mee aan deze space race. Hun ruimteschip zonder bemanning, de CST-100 Starliner, vliegt hopelijk voor de eerste keer de ruimte in. De eerste reis stond gepland voor eerder dit jaar, maar de testvlucht werd uitgesteld wegens technische mankementen.
De eerste helft van 2019: SpaceX lanceert zijn tweede Falcon Heavy-raket
De eerste missie van de Falcon Heavy rocket van SpaceX blies Elon Musks rode Tesla en een mannequin de ruimte in en voorbij Mars. De tweede missie die gepland staat voor het begin van 2019 is minder gimmicky. Het Space Test Program-2 brengt een aantal militaire satellieten in een baan om de aarde. NASA's Deep Space Atomic Clock lift ook mee. Deze atoomklok moet preciezer de tijd aangeven dan een Zwitsers uurwerk. Niet omdat het kan, maar om toekomstige missies in de ruimte in goede banen te leiden met betere communicatie tussen de aarde en ruimtevoertuigen.
4 april en 1 september: NASA's zonnesonde van 1,3 miljard euro zoeft langs de zon
NASA's Parker Solar Probe (PSP) brak al het record voor het snelste door mensen gemaakte voorwerp op 5 november 2018. Toen schoot het langs de zon met een snelheid van 193 kilometer per seconde. Om een idee te geven hoe snel dat is: je vliegt met deze snelheid in een minuut van New York naar Tokio.
Maar PSP is nog lang niet klaar. Komend jaar vliegt de sonde nog twee keer langs de zon, elke keer dichterbij dan de vorige keer. Deze vliegende computer moet twee decenniaoude mysteries oplossen: waarom zonnewind bestaat en waarom de uiterste atmosfeer van de zon honderd keer heter is dan de oppervlakte.
6-7 mei: het hoogtepunt van de Eta Aquarids meteorenzwerm
Volgens SeaSky.org, is de Eta Aquarids-meteorenzwerm heel erg bijzonder. Begin mei kunnen er 's nachts elke minuut oplichtende 'vallende sterren' te zien zijn. Het visuele spektakel wordt veroorzaakt door kleine stukjes die van komeet Halley zijn afgebrokkeld.
Juni: SpaceX lanceert eerste bemande vlucht met NASA astronauten
Als de allereerste onbemande Crew Dragon missie een succes is, dan gaan op de volgend twee NASA-astronauten mee: veteranen Doug Hurley en Bob Behnken.
2 juli: volledige zonsverduistering
Voor de zonsverduistering dit jaar zul je op het zuidelijk halfrond zijn. De beste locaties zijn in Chili en Argentinië.
Juni: China wil nieuwe bemande ruimtevoertuigen uittesten
China laat zich niet aftroeven door bedrijven of andere ruimtevaartorganisaties in de 'space race'. Komend jaar voert het land meerdere tests uit met - nog onbemande - voertuigen als onderdeel van hun bemande New Generation Manned Spacecraft-programma. De bedoeling is dat deze voertuigen tussen de vier en zes taikonauten de ruimte in stuurt.
16 juli: gedeeltelijke maansverduistering
12-13 augustus: de Perseids-meteorenzwerm
11 november: Mercurius passeert de zon
Het kleine Mercurius is doorgaans bijna onzichtbaar. Maar op 11 november 2019 wordt deze planeet zichtbaar als het langs de zon beweegt. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2016 en daarvoor 2006. Bescherm je ogen bij het bekijken van dit zeldzame spektakel.
Eind 2019: China's maanmissie
Chang'e-5 is China's meest ambitieuze maanmissie tot op heden. Een landingsvoertuig zal op de oppervlakte van de maan zo'n drie kilo aan monsters nemen. Het zullen de eerste zijn die China neemt. Een kleine stap voor een groot land.
Eind 2019: SpaceX gaat Elon Musks nieuwe ruimtevoertuig in Texas testen
Het is een grote jongen, de 118 meter hoge Big Falcon Rocket van SpaceX. Op dit moment wordt er nog aan gewerkt in Los Angeles. Maar later in 2019 hoopt Elon Musk dat deze big boy vanuit Texas de ruimte in gelanceerd kan worden in een reeks testen die zo'n twee jaar in beslag gaan nemen.
13-14 december: de Geminids-meteorenzwerm
Het is de 'Koning' onder de meteorenzwermen, omdat de vallende sterren om je oren vliegen. Iedere minuut zal de hemel oplichten door de Geminids.
26 december: de jaarlijkse zonsverduistering
De baan die de maan rond de aarde maakt is geen perfecte cirkel. Soms is de maan groot en soms lijkt hij heel ver weg. Als de maan op zijn verst staat van de aarde en de zon blokkeert, krijg je de jaarlijkse zonsverduistering. De maan als zwarte pit met een mooi zonnig rafelrandje. In 2019 zal dit natuurverschijnsel te zien zijn in delen van Europa, Azië, Australië en Afrika.