Column – Facebook kreeg deze week een boete van 110 miljoen euro omdat ze de boel belazeren. Terwijl het bedrijf tijdens de overname in 2014 van Whatsapp beloofde om de gebruikersgegevens van de twee platformen niet te koppelen, doet het dat dus nu wel. Belangrijk, want Whatsapp houdt (of eigenlijk hield) er een betere privacystandaard op na.

Facebook is niet eerlijk. En misschien zit je er aan te denken om afscheid te nemen van het platform. Een perfect moment om te beschrijven hoe het leven zonder Facebook is.  Vlak voordat mijn boek ON/OFF: op zoek naar balans in digitale tijden uitkwam, verwijderde ik mijn account. Deze tien dingen leerde ik de afgelopen maand.

1. Een maand later voel ik nog steeds de drang om een ​​site te bezoeken waar ik geen account meer voor heb…

Vaker dan ik durf toe te geven, open ik een nieuw tabblad, type ik F, rechter pijltje, denkend dat ik zal inloggen. De gewoonte zit kennelijk diep in mijn brein ingesleten. Het zal nog wel even duren voordat ik volledig clean ben.

2. … Maar direct erna ben ik opgelucht dat ik niet meer hoef

Ik ben niet meer sociaal verplicht om te connecten, te scrollen, te reageren en te interacteren. Niet meer hoef ik dingen te doen waar het platform me toe prikkelt, niet meer word ik door hen gecategoriseerd of gemanipuleerd om iets te doen waar ik eigenlijk geen zin in heb.

Het is alsof ik een relatie had met iemand die me slecht behandelde en na veel te lang wikken en wegen ein-de-lijk het lef had te vertrekken.

3. Facebook is ontzettend kinderachtig wanneer je vertrekt

Juist wanneer je probeert te ontsnappen, wordt er nog één laatste, glibbere poging gedaan om je in de grot tussen de schapen te houden. Dit krijg je te zien als je je account opzegt:

‘Pietje zal je missen’. Facebook gebruikt de afbeeldingen van je vrienden dus niet alleen om bij je te adverteren zonder dat zij het doorhebben (en vice versa), maar die vrienden worden dus ook gebruikt om je te verleiden toch vooral te blijven. Het is goedkoop, pathetisch en kinderachtig. (Wat zegt het over onze wereld dat het ze desondanks is gelukt om zo’n stevige grip te krijgen op, naar eigen zeggen, 2 miljard mensen?)

4. Ik gebruik veel meer andere social media dan voorheen

Ik heb nog steeds die zo specifieke drang voor social media connecties. Dus ben ik meer LinkedIn aan het controleren dan ooit. Meer dan goed voor je is. Laat staan Twitter. God, wat ben ik er veel mee bezig. Nou ja: één verslaving tegelijkertijd aanpakken, nietwaar?

5. … Maar mijn mediadieet wordt wel degelijk steeds voedzamer

Mijn horizon wordt breder. Ik lees meer papieren publicaties, die je ook nog eens beter begrijpt en onthoudt dan tekst van een schermen – zelfs van een e-reader. Ik heb het prachtige Lapham’s Quarterly bijvoorbeeld ontdekt. Maar ook op het digitale consumeer ik veel meer en gevarieerder moois: stukken op Medium, Aeon, Quora, podcasts, en, je verwacht het niet, het internet. Ik heb meer tijd en ruimte in mijn hoofd waardoor ik een autonomer, democratischer consumptie van informatie kan maken. Het is iets dat ik door het lineare gemak van mijn Facebook en Twitter timelines was afgeleerd.

6. Ik heb geen enkele functie van Facebook gemist...

In de afgelopen maand heb ik slechts eenmaal een e-mail moeten sturen naar een vriend voor een mobiel nummer. Eén andere keer moest ik iets checken voor werk en kon het doen zonder account. Ik heb geen enkele functie gemist.

7. …maar mijn lezerspubliek is absoluut afgenomen

Vrienden ontmoeten is leuker omdat er meer is om over te praten. Maar mijn blogposts op Medium worden stukken minder gelezen. Da’s jammer.

Maar ik vermoed dat we binnen afzienbare tijd collectief gaan doorhebben dat de bijwerkingen van het vergrote bereik veel te giftig en vluchtig zijn om maar mee door te gaan.

Bewijs voor die stelling? Check dit artikel dat uitgebreid beschrijft hoe fragiel democratie is, en hoe buitengewoon fijnmazig beïnvloeding door social media mogelijk is, buiten juridische kaders om. Klik door deze test van de NY Times heen en zie dat 56% van de mensen van de vijf grootste techbedrijven het liefst met Facebook zouden stoppen. Langzaam maar zeker grijpen overheden in, op The Silicon Empire, en delen ze flinke boetes uit. Het is de sigaret van de 21ste eeuw.

Tot slot: lees deze uitgebreide lijst van fuckups van Facebook en bekijk deze documentaire over de moderators die ónze culturele smerigheid opruimen. Ik wil gelezen worden, maar niet ten koste van al die ongein.

8. Ik krijg meer werk gedaan...

Omdat ik veel minder afleidingen heb, schrijf ik meer (en betere) stukken. Daar voel ik me dan weer goed over, waardoor ik weer minder behoefte heb aan de bevestegingetjes die Facebook me gaf. Een opwaartse cirkel.

9. En het voelt goed om niet meer bij een bedrijf te zitten dat ik best een tikkie griezelig vind

De techjournaliste Kara Swisher zei het ‘t beste. Social media is een wapen geworden. Door, onder anderen, Facebook. Dat was niet allemaal hun schuld. Ze waren naïef en gulzig. En wij waren medeplichtig, want gemakzuchtig. Het zal tijd kosten, regulering door overheden, en ethiek in de kern van het mediabedrijf van Zuckerberg om dat fundamenteel te gaan veranderen. Hoe dan ook: het voelt goed om er niet meer deel van uit te maken. Tot ze sterk veranderen.

10. En ik hoor er nog steeds bij 🙂

Ik ben niet van Facebook vertrokken om te zien of leven zonder Facebook mogelijk is. Ik ben vertrokken om te kijken of het net zo aangenaam, comfortabel en efficiënt zou zijn als mét. Dat beeld verandert misschien nog, maar voor nu is de uitkomst van mijn experimentje volmondig “ja”. De voordelen zijn vele malen groter dan dat ene nadeel (verminderd bereik). Er zijn minder “taken” die ik moet doen. Mijn dagen en avonden zijn nog steeds gevuld met relevante (en diverser) informatie, activiteiten en… vrienden.

Ze nodigen mij uit. Ik nodig hun uit. We spreken elkaar.

Ik zal missen wat ik zal missen. Ik zal meemaken wat ik zal meemaken. Maar ik bepaal bovenal veel meer zelf. Daar gaat het om, in het leven. Autonomie, zelfbeschikkingsrecht. Op reis gaan.

Eng, zonder Facebook? Onhandig?

Totaal niet.

Sidney Vollmer is mediawetenschapper en schrijver. Op 25 april verscheen zijn non-fictie boek ON/OFF: op zoek naar balans in digitale tijden.