De Indiër Satya Nadella staat deze week een jaar aan het roer bij Microsoft. Onder zijn leiding kijkt de softwarereus weer met een frisse blik naar de toekomst.

Na een maandenlange zoektocht waarin de ene na de andere kandidaat het hof werd gemaakt, koos Microsoft een jaar geleden voor iemand uit de eigen gelederen om Steve Ballmer na dertien jaar op te volgen: Satya Nadella.

De Indiër, die sinds 1992 werkzaam is voor Microsoft, heeft intern zijn sporen verdiend. Hij stond onder meer aan het hoofd van de serverdivisie, die kwartaal na kwartaal goede resultaten boekte. Maar voor het grote publiek was Nadella een onbekende. Hij had bovendien geen ervaring als ceo.

Om aandeelhouders gerust te stellen werd bij Nadella’s benoeming de comeback van Bill Gates aangekondigd. De oprichter van Microsoft, die zich de afgelopen jaren toelegde op zijn filantropische stichting, zou zich als technologisch adviseur gaan storten op productontwikkeling.

Nieuwe koers onder Nadella

Een jaar later is onduidelijk hoe actief de rol van Gates precies is, en lijkt de angst over Nadella’s gebrek aan ervaring ongegrond. De welbespraakte Indiër heeft op overtuigende wijze een nieuwe koers uitgestippeld voor Microsoft. Hij toverde het bedrijf in korte tijd om van gesloten moloch tot vriendelijke reus.

Toegegeven, veel van de recente veranderingen bij Microsoft zijn al  ingezet onder Ballmer. Maar de 47-jarige Nadella deed er een schepje bovenop en gaf Microsoft met zijn benaderbare houding een ander gezicht dan de driftige Ballmer.

Windows niet meer heilig

Wat is er veranderd in een jaar tijd? Om te beginnen is Windows niet meer heilig. Het mantra van Ballmer is onder Nadella definitief losgelaten. Dat is pure noodzaak, want Windows is niet meer het dominante besturingssysteem zoals in de jaren negentig. Door tablets en smartphones is het computerlandschap versnipperd en heeft Microsoft aan belang ingeboet. Vorig kwartaal verkocht Apple bijna evenveel iPhones als dat er in een heel jaar pc's over de toonbank gaan.

De verkoop van Windows-software en kantoorpakket Office was jarenlang een van de kurken waar Microsoft op dreef. Maar die inkomstenstroom dreigt op te drogen, doordat steeds meer consumenten en bedrijven overschakelen op de cloud. Onder Ballmer werd er daarom een nieuwe strategie uitgestippeld, gericht op de online diensten van Microsoft.

Nadella pakt door

Waar Ballmer voorzichtig nieuwe gronden betrad, pakt Nadella door. En hij is daarbij niet bang om te breken met het verleden.

Goed voorbeeld is Office voor de iPad, dat vorig jaar eindelijk op de markt kwam. Wie serieus aan de slag wilde met de apps voor Word, Excel en Powerpoint moest een abonnement nemen op Office 365, het online kantoorsoftwarepakket van Microsoft. Die beslissing werd genomen onder Ballmer's bewind. Nadella heeft die voorwaarde geschrapt; inmiddels zijn de Office-apps gratis en volledig te gebruiken op Android en iOS.

Ook werken Microsoft-diensten beter samen met die van rivaliserende bedrijven. Zo is het vanuit de Office-apps even makkelijk om een bestand op te slaan in Microsoft's opslagdienst OneDrive als concurrent Dropbox.

Windows 10 gratis weggeven

Het is tekenend voor de standvastige koers die Nadella vaart: gericht op mobiel, de cloud en de wensen van de consument. Het doel is dat zoveel mogelijk mensen zich aanmelden voor e-mail, online opslag en kantoorsoftware van Microsoft. Daarbij houdt het bedrijf niet langer krampachtig vast aan de overtuiging dat Windows op de eerste plaats moet komen.

Het belangrijkste bewijs daarvoor kwam vorige maand, toen Microsoft tot ieders verrassing aankondigde dat het de nieuwste versie van Windows gratis weggeeft aan consumenten. Volgens het concern is het besturingssysteem niet langer een product, maar een service die altijd up-to-date is.

"Je zou Windows kunnen zien als één van de grootste internetdiensten ter wereld", aldus Terry Myerson, die gaat over de besturingssystemen bij het bedrijf. "Welke versie er draait, is straks niet meer belangrijk." Geld verdienen moet gebeuren door bovenop Windows diensten te verkopen als Office 365.

Vriendjes met Silicon Valley

De tolerantere houding ten opzichte van concurrerende software vertaalt zich ook in betere relaties met andere bedrijven. Microsoft is weer een graag geziene gast in Silicon Valley, schrijft The Wall Street Journal. Startups en programmeurs openen de deuren voor Nadella, deuren die voor Ballmer gesloten bleven.

Niet alleen het kloppend hart van de technologie-industrie kijkt met een nieuwe blik naar Microsoft, ook de ogen van de wereld zijn weer gericht op wat er uit Redmond komt. Met 'Hololens' scoorde Microsoft vorige maand pr-technisch een enorme hit. De computerbril verrijkt de wereld met hologrammen. Zo kun je rondlopen op Mars, virtueel een auto leren repareren of koken met het recept letterlijk voor je neus. Na jarenlang trend op trend te hebben gemist, lijkt Microsoft ineens het coolste jongetje van de klas.

Niet alleen hosanna

Ondanks de ommekeer, zijn er nog genoeg vragen over Microsoft's toekomst. Windows Phone blijft al drie jaar lang steken rond de paar procent marktaandeel, ondanks dat Nadella het gratis heeft gemaakt voor fabrikanten om het systeem op smartphones te zetten. Bovendien heeft Microsoft de banden met ontwikkelaars laten verslappen. Het is een stuk lucratiever om apps te bouwen voor iOS en Android dan voor Windows.

Ook moet het concern nog bewijzen dat de abonnementen voor Office 365 een stabiele inkomstenbron zijn en dat hostingdienst Azure kan wedijveren met het succesvolle S3 van Amazon.

Nadella is er dus nog lang niet, maar het eerste jaar onder zijn bewind belooft veel goeds. De ingedutte softwarereus is onder zijn leiding wakker geschud. Hij heeft Microsoft nieuw elan gegeven.